به محض شنیدن نام صنایع آهن‌آلات اولین نمونه از تولیدات آنها که در ذهن شما ایجاد می‌شود، چیست؟ بدون شک تیر آهن، میلگرد و نبشی که این روزها بارها از نزدیک آنها را دیده و با کم‌ترین تخصص در این زمینه قابلیت شناسایی آنها را دارید. اما این تمام ماجرا نیست. یکی از مقاطعی که در تمام صنایع قابل استفاده بوده پروفیل‌ها هستند. چقدر با این نام آشنایی دارید؟ چقدر پروفیل‌ها و کاربردهای آنها را می‌شناسید؟ این مقاله را بخوانید تا بیشتر با کاربرد انواع پروفیل آهنی و ماهیت آنها آشنا شوید. تا پایان با ما باشید.
درباره محصول پروفیل
پیش از شناخت کاربرد انواع پروفیل بهتر است در ابتدا به معرفی انواع پروفیل بپردازیم. پروفیل، یک محصول صنعتی پرکاربرد با سطح مقطع ثابت در طول و ضخامت‌های متفاوت است. پروفیل‌ها مقاطعی پرکاربرد در صنایع مختلف هستند. پروفیل‌ها در واقع مقاطعی توخالی هستند که از سال‌های دور در زندگی مردم کاربرد داشته‌اند. پروفیل‌ها را قوطی (باکس) نیز می‌گویند. پروفیل‌ها با توجه به جنس و مقاومتی که دارند در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. از صنعت ساخت درب و پنجره برای ساختمان گرفته تا صنعت دریانوردی، هواپیمایی و فضانوردی پروفیل‌ها پای ثابت این صنایع هستند. اما این مقاطع در انواع مختلفی به بازار عرضه شده که هر کدام در صنعت جایگاه خاصی دارند. در ادامه با انواع پروفیل آهنی و کاربردهای آنها آشنا می‌شوید.
دسته بندی انواع پروفیل بر چه اساسی هستند؟
در معرفی انواع پروفیل باید بدانید که آنها را در چند گونه دسته‌بندی قرار می‌دهند. به‌صورت کلی این دسته‌بندی‌ها شامل پنج نوع شده که به ترتیب در ادامه با آنها آشنا می‌شویم:
-
پروفیل صنعتی
از نامش باید تا حدودی متوجه شد که منظور کدام نمونه‌ها است. گروهی از پروفیل‌های تولیدی که با هدف کاربرد در صنایع مختلف از جمله نظامی، خودروسازی، هواپیمایی و… تولید شده را پروفیل صنعتی می‌گویند. ساخت این مقاطع باید با دقت فراوان چه از لحاظ مکانیکی و چه از نقطه نظر الکتریکی صورت بگیرد که این امر نشان‌دهنده اهمیت دانش و تجربه در ساخت این مقاطع فولادی است.
-
پروفیل ساختمانی
نیازی به توضیح جامع در این باره نیست. همانطور که از این عنوان بر می آید موارد مصرف این نوع پروفیل از این نوع در صنعت ساختمان‌سازی خواهد بود. ساخت درب و پنجره‌های از جنس آلومینیوم از این نمونه‌ها هستند. انواع پروفیل‌های فولادی در ساختمان از انواع پروفیل آهنی است که خود به چند نوع تقسیم می‌شود، به ادامه توجه کنید:
الف) پروفیل نورد گرم: با استفاده از نورد گرم و به صورت قوطی ساخته می‌شود.
ب) پروفیل نورد سرد: با تغییر شکل ورقه‌های فولادی، این نوع پروفیل ساختمانی به‌صورت ناودانی شکل می‌گیرند. این پروفیل‌ها مناسب کارهای سبک و ساختمانی مثل ساخت چهارچوب در و پنجره یک ساختمان هستند.
ج) پروفیل مرکب: دو پروفیل قبلی را که به‌هم متصل کنید مرکب‌های ساختمانی شکل می‌گیرند.
-
پروفیل گالوانیزه
یکی دیگر از انواع پروفیل‌های فولادی در ساختمان است که در ساخت درب و پنجره‌های UPVC استفاده می‌شود؛ چراکه قابلیت کنترل و جلوگیری از هرز شدن پیچ‌ها و بازشوی درب و پنجره‌ها را دارد. کاربرد پروفیل گالوانیزه در مصارفی است که نیاز به محافظت در برابر خوردگی وجود دارد.
یکی نکته جالب توجه در این مورد این است که هر چه فشار بر درب و پنجره‌هایی که بزرگ‌تر هستند بیشتر باشد، ضخامت این پروفیل‌ها نیز بیشتر و مقاوم‌تر است.
-
پروفیل کامپوزیتی
از دیگر انواع پروفیل‌های فولادی در ساختمان، کامپوزیت‌ها بوده که نقش محافظ را دارند. این پروفیل‌ها در امر ساختمان‌سازی و در شرایط آب و هوایی که ممکن است به ساختمان ضربه وارد شود بیشتر به‌کار می‌روند، پروفیل کامپوزیتی عمر این ساختمان‌ها را دو برابر می‌کند. قدرت استحکامی که این پروفیل‌ها به ساختمان می‌دهند به حدی است که این سازه‌ها را از زلزله‌های بزرگ نیز در امان نگه می‌دارد، دلیل اصلی این امر قابلیت ضد ارتعاشی این پروفیل‌ها است.
-
پروفیل آلومینیومی
از موارد مصرف پروفیل آلومینیومی نیز استفاده از آن در صنعت ساختمان‌سازی بوده که به دلیل داشتن خاصیت استحکام و مقاومت، جزء بهترین نمونه‌ها در این حرفه به‌حساب می‌آیند.
دسته بندی پروفیل ها بر اساس شکل ظاهری
بر این اساس انواع پروفیل را به دو دسته باز و بسته تقسیم می‌کنند.
الف) پروفیل بسته: ظاهر این نوع از پروفیل بسته است و همین دلیل این نام‌گذاری بر پروفیل‌ها شده. نوع بسته پروفیل‌ها از روش غیر مستقیم تولید می‌شوند. از کاربردهای این پروفیل می‌توان به ساخت لوله و قوطی، درب و پنجره PVC، درب و پنجره‌های ساختمانی و درب کرکره‌های برقی اشاره کرد.
ب) پروفیل باز: در طیف متنوعی از ابعاد و ضخامت و به روش مستقیم تولید و به بازار عرضه می‌شوند. در ساخت انواع اجزاء ساختمانی مثل تیرآهن، میلگردها، چهارپهلو، نبشی و ناودانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از انواع این پروفیل‌ها می‌توان به مقاطع I، U، Z و Hat اشاره کرد.
پروفیل Z چیست؟
این پروفیل‌ها که در ضخامت‌های 5/2 تا 3 سانت تولید می‌شوند به‌دلیل کاربرد زیادشان بسیار در مرکز توجه هستند. سقف سالن‌های بزرگ ورزشی، انبار، سوله و پارکینگ از این پروفیل‌ها ساخته می‌شوند. اما باید بدانید که خود پروفیل z شامل سه نوع پروفیل Z18، Z20 و Z22 می‌شود.
موارد مصرف و کاربرد پروفیل Z
یکی از انواع پروفیل باز بوده که به دلیل خاصیتش در اتصالات اسکلت فلزی سازه‌ها مورد استفاده است. سالن‌های ورزشی، سوله‌ها و پارکینگ‌ها که در قسمت بالا به آنها اشاره شد از این پروفیل ساخته شده‌اند. ستون بسیاری از ساختمان‌های بزرگ نیز حاصل به کار بردن این پروفیل است. این مقاطع فولادی در کشورهای زیادی تحت استاندارد اروپایی تولید و به بازار عرضه می‌شوند. به دلیل وفور استفاده از این نوع پروفیل و گستردگی موضوعات در این مقاله تنها به اشاره به این پروفیل اکتفا شد.
فرآیند تولید پروفیل ها
دو روش پایه و اساس تولید پروفیل‌ها هستند که تحت عنوان روش مستقیم و روش غیرمستقیم شناخته می‌شوند.
- روش مستقیم: پروفیل‌های خروجی در این روش زاویه‌های تیز، نقطه جوش مشخص و ابعاد کاملی دارند. پروفیل‌های حاصل از این روش با کیفیت بهتری نسبت به دیگر روش تولید می‌شوند.
- روش غیر مستقیم: نمی‌توان شکل خاصی را برای پروفیل‌های خروجی این روش در نظر گرفت. اما کیفیت آنها نسبت به روش مستقیم در سطح پایین‌تری قرار دارد.
خلاصه ای از کاربردهای پروفیل
- پروفیل‌های مستطیل و مربع برای ساخت نرده‌های فلزی، کنار راه‌پله‌ها، نرده‌کشی در دیوارهای کارخانجات یا زمین‌های کشاورزی و پیاده‌روها استفاده می‌شوند.
- استفاده از پروفیل‌های مقاوم Z در ساختمان و راه‌سازی
- استفاده از پروفیل‌های مربع برای ساخت پایه میز و صندلی یا تخت
- کاربرد پروفیل مربعی در صنایع خودروسازی و هواپیمایی
- کاربرد پروفیل‌های نبشی برای ساخت درب‌های آهنی بزرگ و قالب‌های فلزی و حتی کرکره مغازه‌ها
- استفاده از پروفیل‌های مربع و مستطیل در ستون‌سازی ساختمان‌ها و پل‌ها
کلام آخر درباره انواع پروفیل
دیدیم که در هر جا و نقطه‌ای از صنعت که دست بگذاریم رد پای انواع پروفیل آهنی را نیز پیدا خواهیم کرد. این مقاطع فولادی کاربردهای وسیعی در زندگی روزمره ما دارند. تنها تیرآهن و میلگرد که قابل مشاهده هستند مقاطع فولادی را شکل نمی‌دهند پروفیل‌ها نیز نقشی غیرقابل اجتناب دارند. همین حالا که در حال خواندن این مقاله هستید در نقاط مختلف دنیا، پروفیل‌ها جزء جدا نشدنی در هر عرصه‌ای هستند. نقش انواع پروفیل را در زندگی خود دست کم نگیریم.