تیرآهن هاش جزو یکی از مصالح ساختمانی بوده که در قسمت اسکلت فلزی ساخت وساز مورد استفاده قرار می گیرد. دلیل اهمیت این نوع مصالح ساختمانی به کاربرد آن در زمینه امنیت ساختمان باز می گردد. چرا که از این نوع تیرآهن برای اسکلت اصلی ساختمان ها استفاده می شود و همین امر حساسیت این قطعه را نمایان می کند.
در این صفحه قصد داریم که به بیان مشخصات و کاربردهای تیرآهن هاش بپردازیم و دلایل حساسیت این قطعه ساختمان سازی را بیان کنیم
مشخصات تیرآهن هاش و انواع آن
تیرآهن هاش (H) شکل یا تیرآهن بال پهن (IPB) یکی از مهم ترین دستاوردهای واحد تولید بثلهم Bethlehem می باشد. قبل از تولید این نوع تیرآهن، از تیرآهن I شکل در ساختمان سازی استفاده می شد، اما تولید تیرآهن H شکل تغییرات بزرگی را در صنعت فولاد و ساختمان سازی به وجود آورد.
تیرآهن هاش به صورت دو بال پهن و یک جان شکل گرفته است که بال ها برای استحکام و مقاومت در مقابل گشتاور خمشی ساختمان و قسمت جان تیرآهن نیز برای مقاومت در برابر نیروهای برشی طراحی و در نظر گرفته شده است. چون این دو قسمت در تیرآهن به صورت شکل ظاهری H حرف انگلیسی در کنار یکدیگر قرار گرفته است، به این صورت که قطعه جان به شکل افقی بر روی بال ها قرار گرفته است، به همین دلیل به این نوع تیرآهن، هاش و یا تیرآهن بال پهن گفته می شود.
برای جبران محدودیت ها و کاستی های انواع تیرآهن های معمولی، نوع تیرآهن هاش با طرح هندسی کاملاً متفاوت و خاص طراحی و تولید گردید که می تواند بارها و فشارهای وارده در برابر ارتعاشات ساختمان را تحمل کند و از استحکام و مقاومت بالایی نیز برخوردار است. تیرآهن IPB با انواع مدل های خود که در ادامه ذکر خواهیم کرد، در حوزه ساخت وساز و صنایع مختلف دیگر کاربرد و استفاده گسترده ای دارد.
تیرآهن IPB در مقایسه با تیرآهن های معمولی IPE، طول بال های بزرگتری دارد. در واقع اندازه بال و ارتفاع آن به طور متوسط یکسان و برابر می باشد و این نکته باعث کاربرد وسیع آن در ستون های ساختمان سازی و تضمین استحکام سازه در برابر هر نوع ارتعاش و بارهای وارده شده است.
ابعاد تیرآهن با توجه به طول و ابعاد سطح مقطع آن در نظر گرفته می شود. البته استاندارد تمام این موارد در کشورهای مختلف کاملاً متفاوت می باشد. به همین دلیل به صورت کلی هرچه قطر تیرآهن بیشتر باشد، بالطبع مقاومت بالاتری را می تواند در برابر فشارها و تحمل بار ساختمان از خود نشان دهد و به همین دلیل در پروژه های مختلف باید تمام این ابعاد را مد نظر قرار داد. ارتفاع تیرآهن های هاش ما بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیمتر می باشد. البته چون سایز های این نوع تیرآهن هم کاملا متفاوت بوده، سایز بالاتر از ۷۰۰ میلیمتر برای مصارف خاص و پروژه های گسترده می باشد.
تیرآهنهای هاش در ۳ استاندارد St37، St44 ،St52 طراحی و تولید می شوند که البته رایج ترین و متداول ترین نوع آنها در این ۳ مورد، استاندارد St44 می باشد. ذکر این نکته نیز لازم است که اگر چه سهم تولید این نوع تیرآهن بیشتر در حوزه کشورهای خارجی می باشد، اما خوشبختانه در سال های اخیر کارخانه ذوب آهن اصفهان نیز توانسته است سهمی را در تولید این نوع تیرآهن های با کیفیت داشته باشد.
انواع تیرآهن هاش در دو نوع تیرآهن سبک و سنگین تولید می شود. تیرآهن هاش سبک دارای ضخامت بال کمتری در مقایسه با تیرآهن های هاش سنگین می باشد. البته این نوع تیرآهن ها نیز با نام های IPBl و یا HEA معروف و شناخته شده اند.
تیرآهن هاش سنگین جز پرفروش ترین و رایج ترین نوع تیرآهن ها می باشد. ضخامت بالای این نوع تیرآهن هاش باعث استحکام و مقاومت فوق العاده آن برای انواع سازه های صنعتی شده است. این نوع تیرآهن ها نیز با نام های IPBv و یا HEB معروف و شناخته شده می باشند. تیرآهن HEB در سایزهای ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ تولید شده که البته کارخانه ذوب آهن اصفهان آن را در سایزهای ۱۶۰، ۱۸۰ و ۲۰۰ نیز تولید می کند.
کاربرد های تیرآهن هاش
کاربرد اصلی تیرآهن های هاش مربوط به مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله و رانش زمین می باشد که مشکل و آسیبی از این جهت رخ ندهد. در واقع این نوع تیرآهن به دلیل این که در مقایسه با تیرآهن های معمولی بال پهن تری دارد، استحکام و پایداری بسیار بیشتری را در این مورد تضمین خواهد کرد.
به صورت کلی چون سطح مقطع تیرآهن های هاش وسیع تر می باشد، در انواع سازه های مختلف ساختمان سازی کاربرد دارد. این مزیت اصلی تیرآهن هاش باعث ارجحیت انتخاب آن برای انواع ساختمان سازی های صنعتی از قبیل انبارها، سوله ها، سدسازی، برج ها و پل سازی، کارگاه های ساخت، انواع سازه های دریایی چون سکوهای نفتی و گاز و… شده است.
۲ مزیت پهنای بیشتر بال و بزرگتر بودن سطح مقطع تیرآهن هاش باعث شده که تنش کمتری از نیرو و فشار بر سطح مقطع وارد و بین این حجم تیرآهن تقسیم شود. چرا که بزرگ بودن سطح مقطع تیرآهن باعث پخش شدن فشار و بار ساختمان بر سطح آن و در آخر تنش کمتر بر عضو سازه خواهد شد.
به همین دلیل تیرآهن هاش جزو بهترین و عالی ترین مقاطع برای استفاده در تکیه گاه های عمودی و ستون های ساختمان می باشد. همچنین در اکثر پروژه ها که اتصال تیرها باید بر روی هم انجام شود، از این رو نوع تیرآهن ها استفاده می کنند که مقاومت بسیار بالاتری در مقایسه با مقاطع دیگر ساخت وساز دارد. تمام این موارد باعث انتخاب اولیه تیرآهن IPB حتی در پروژه های اسکلت سازی، پتروشیمی و پالایشگاه، کشتی سازی، بلندمرتبه سازی و سایر موارد مشابه در این حوزه ساخت وساز که نیاز به طول زیاد و تحمل بار و مقاومت بالا می باشد، شده است.
کلام آخر
در تمام پروژه های ساختمان سازی، مهم ترین نکته برای افزایش کیفیت ساخت وساز و ایمنی بالای آن، مربوط به کیفیت تیرآهن می باشد. البته قابل ذکر است که کیفیت تیرآهن های مختلف نیز مانند هر نوع کالای دیگر، در کیفیت متفاوت می باشند. اما کیفیت این نوع تیرآهن ها با توجه به نوع کارخانه تولیدی آن که معتبر باشد، باید حتماً طبق استانداردهای مشخص شده تولید و عرضه گردد. تیرآهن هاش نیز با توجه به کشور سازنده و کارخانه عرضه شده آن می تواند کیفیت متفاوتی داشته باشد. از این رو در زمان خرید باید به شکل ظاهری تیرآهن یکسان بودن ضخامت آن در تمام طول تیرآهن دقت داشته باشید. چرا که این یکنواختی در بدنه تیرآهن نشان از تراز بودن و کیفیت مطمئن آن می باشد.
برای مشاهده قیمت روز آهن آلات به صفحه اصلی فولادشاپ مراجعه فرمائید.