اصلی‌ترین دشمن ورق فولادی چیست؟ رطوبت یکی از مهمترین علل ایجاد است. در معرض مداوم آب و رطوبت بودن موجب زنگ‌زدگی و پوسیده شدن آن‌ها خواهد شد. اما شاید بپرسید راه چاره چیست؟ برای رهایی از این بحران عموما از ورق‌های گالوانیزه با پوشش ضدزنگ‌زدگی، استفاده می‌شود. در واقع با قرار دادن پوششی از روی، بر ورق‌های فولادی آن‌ها را ضدزنگ کرده و به ورق گالوانیزه تبدیل می‌کنند. اما یک مشکل در استفاده از این ورق‌ها نیز وجود دارد و آن شوره سفید ورق گالوانیزه است. در این مقاله با این مشکل، حل آن و راه‌های پیشگیری از شوره سفید ورق گالوانیزه آشنا خواهید شد، بنابراین تا پایان همراه ما باشید.
شوره سفید ورق گالوانیزه و علت ایجاد آن
شاید جالب باشد تا بدانید که حتی ورق‌های گالوانیزه با روکش روی و ضدزنگ خود دچار بحرانی به اسم شوره سفید (White Rust) می‌شوند. علت این شوره را نگه داشتن ورقه‌ها در محیط‌های مرطوب و بدون هیچ‌گونه تهویه و گردش هوا می‌دانند. بله حق با شماست، این سوال در ذهن خیلی از مخاطبان پدید می‌آید که ورق گالوانیزه ضدزنگ چگونه ممکن است دچار مشکل شود؟
در جواب شما باید بگوییم که وجود فلز روی بر پوشش این ورق‌ها، خود اصلی‌ترین علت شوره سفید ورق گالوانیزه است. نگهداری این فلز در محیط‌های مرطوب موجب ایجاد سفیدک‌هایی بر روی ورق به صورت شوره می‌شود. این سفیدک‌ها را شوره سفید ورق گالوانیزه می‌گویند. در صورت کنترل نکردن و رفع این لایه، ورق ضعیف خواهد شد.
اگر بخواهیم به‌صورت جامع تر توضیح دهیم، این شوره‌ها لکه‌های حاصل از رطوبت بر ورق‌های گالوانیزه بوده و ناشی از شکل‌گیری اکسید و هیدروکسید روی، بر سطح ورق هستند که در شرایط حضور کلریدها و سولفات‌ها حجم تشکیل آن‌ها بیشتر خواهد شد. این شوره را باید خیلی زود رفع و از پیشرفت آن جلوگیری کرد؛ چراکه پیشرفت آن و از بین بردن لایه روی در سطح ورق موجب خوردگی و زنگ‌زدگی ورقه فولادی خواهد شد. به‌علاوه با انباشته شدن شوره سفید ورق گالوانیزه باعث ضعیف شدن پوشش روی در سطح آن خواهد شد. در واقع شوره سفید مانع خشک شدن ورق شده که خود فرآیند زنگ‌زدگی را تسریع می‌بخشد و علت شوره سفید ورق گالوانیزه است.
مضرات شوره سفید ورق گالوانیزه
شوره سفید که حاصل هیدروکسید و اکسید روی است به‌صورت نا همگن، پرز مانند و خوردگی بر روی پوشش روی ورقه قرار می‌گیرند. این لایه‌های حجیم و متخلخل به‌صورت ضعیفی بر سطح روی در ورقه‌ها چسبیده و همین عامل موجب عدم مقاومت روی در برابر اکسیژن موجود در آب می‌شود. این شوره‌ها علاوه‌بر خوردگی و زنگ‌زدگی ورق، ظاهر آن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند. در صورت عدم کنترل این شوره سفید سطح ورق گالوانیزه به مرور خرد شده و می‌تواند منجر به شکست ورق شود که در این‌صورت عملا استفاده از آن محال خواهد بود.
در صورتی‌که شوره ورق گالوانیزه برطرف نشده و روی هم انباشته شود در نهایت تضعیف سطح روی ورق را به بار آورده که با هرگونه ضربه‌ای ترک برداشته یا می‌شکند. عملکرد شوره سفید این‌گونه است که با ایجاد آن بر سطحی از جنس روی آن را مستعد دریافت کلرید، آب و اکسید شدن می‌کند. سپس باعث ایجاد واکنش‌های انحلالی و رسوبیمی شود. سپس با ایجاد مخازنی در سطح ورق، رطوبت و آنیون‌هایی مانند کلرید را به‌راحتی بر سطح ورق جذب می‌کنند. در بسیاری از صنایع مانند کشتی‌سازی که به‌طور مداوم با رطوبت و آب سر و کار دارند یکی از دغدغه‌های اصلی ایجاد و نحوه رفع شوره سفید ورق گالوانیزه بر سطح کشتی‌ها است.
شوره سفید را براساس مقدار و حجمی از آن‌ها که بر روی ورق شکل می‌گیرند به چند دسته و طبقه تقسیم می‌شوند که به ترتیب زیر با آن ها آشنا می‌شویم:
- شوره با حجم بسیار کم
- شوره سفید با حجمی متوسط
- شوره سفید با حجم زیاد تا بسیار زیاد
برای رفع این اختلال با توجه به حجم و مقیاس‌های ذکر شده اقداماتی صورت می‌گیرد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.
روش های رفع شوره سفید ورق گالوانیزه
همانطور که علل ایجاد شوره‌های سفید مختلف است، روش‌های رفع آن نیز متنوع خواهد بود. از جمله این روش‌ها شامل موارد زیر هستند:
استفاده از اسید های ضعیف
تا به حال از سرکه سفید برای نظافت منزل یا وسایل آلومینیومی استفاده کرده‌اید. سرکه سفید معجزه می‌کند. در بسیاری از روش‌های نظافتی که در مجلات و فضای مجازی منتشر می‌شوند، سرکه سیب به چشم می‌خورد. یکی از راه‌های بی‌خطر برای رفع شوره سفید ورق گالوانیزه نیز استفاده از اسیدهای ضعیف مانند سرکه سفید است. در این روش سرکه را با استفاده از یک برس بر روی سطح ورق کشانده تا شوره‌ها را از بین ببرد. البته از ذکر این نکته نباید غافل ماند که این روش اغلب برای حجم کم از شوره استفاده می‌شود. از معجزه سرکه سیب غافل نشوید.
استفاده از برس سفت و سخت
با حجم بالایی از شوره سفید بر سطح ورق که مدت‌هاست ماندگار شده چه باید کرد؟ در این شرایط بهترین راه استفاده از برس‌های سفت و سخت بوده تا بتواند به‌راحتی سطح را پاکیزه نماید. با این برس‌ها سطح ورق را تراشیده و توسط یک پارچه خشک شوره‌ها را از روی سطح پاک کنید. در صورتی‌که با حجم زیادی از شوره بر روی ورق رو به رو بودید پس از هر بار برس کشیدن و خشک کردن در یک مرحله دیگر نیز برس کشیده و آن را خشک کنید. این شیوه یکی از بهترین روش‌ها جهت رفع شوره سفید ورق گالوانیزه در حجم‌های بالا است.
استفاده از وان نمک مذاب
این روش نیز اغلب برای رفع حجم زیادی از رسوبات که نسبتا ضخیم شده‌اند به‌کار می‌رود. نمک خاصیت ضدعفونی‌کننده داشته و در صنایع نیز جهت پاکسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش نیز ورق را در وانی از نمک ذوب شده قرار داده و مدتی در آن حالت نگه می‌دارند. بعد از مدتی شوره سفید ورق‌ها از بین خواهند رفت.
پیشگیری از ایجاد شوره سفید ورق گالوانیزه
پیشگیری بهتر از درمان است. این جمله را بارها شنیده‌ایم و در این مورد نیز صادق است. بهترین و البته ساده‌ترین راه برای پیشگیری از شوره سفید انبار نکردن ورق‌های گالوانیزه در انبارهای مرطوب است؛ حتی اگر مجبور به انبار کردن آن‌ها باشید نباید زمان زیادی از آن بگذرد. روشی پیشرفته به نام روش رویین‌سازی (Passivation) نیز با ترکیبات کروم سه و شش ظرفیتی با این هدف به‌کار می‌رود. در این روش پس از گالوانیزه کردن ورق، آن را در محلولی از نمک کرومات خوابانده و در دما و زمانی مناسب نگه می‌دارند. بعد از پایان عملیات و بیرون آوردن ورق سطح روی آن قادر به مقاومت در برابر اکسید شدن است. این‌گونه دیگر خبری از علت شوره ورق گالوانیزه نیست.
کلام آخر درباره شوره سفید ورق گالوانیزه
به‌کار بردن ورقی که در برابر رطوبت، خوردگی و حتی آتش‌سوزی مقاوم و مستحکم بوده و ساختمان را از بحران‌های بعدی در امان نگه دارد یک اقدام مثبت و مهم در فرآیند تولید ورق‌های فولادی است. ورق گالوانیزه یکی از این روش‌ها بوده که در عین مفید بودن خود دچار بحران شوره سفید می‌شود به همین خاطر به‌کار بردن روش‌های مراقبتی و پیشگیرانه مهم و اساسی است که در این مقاله با برخی از آن‌ها آشنا شدید. انتخاب درست شما در گرو شناخت جامع است، پس قدرت شناخت خود را قبل از خرید به‌کار ببرید.
برای مشاهده لیست قیمت روز آهن‌آلات به صفحه اصلی فولادشاپ مراجعه نمایید.