ورق سیاه و ورق روغنی هر دو از محصولات محبوب در بازار هستند که در صنایع مختلف کاربرد دارند. آنها روش تولید نسبتا متفاوتی دارند به‌همین دلیل از نظر عملکرد تفاوت‌‌هایی بین این دو ورق وجود دارد.
اغلب از ما در مورد تفاوت‌‌های ورق سیاه و ورق روغنی سوال می‌شود. در این پست به خوبی می‌توانید با تفاوت‌‌های این دو ورق آشنا شوید.
آشنایی با تفاوت‌‌های ورق سیاه و ورق روغنی
ورق‌‌های فولادی انواع مختلفی دارند که بر اساس روش تولید و مواد اولیه به‌کار رفته در آنها دسته‌بندی و نامگذاری می‌شوند.
متداول‌ترین ورق فولادی موجود در بازار را می‌توان ورق سیاه (ورق نورد گرم) و ورق روغنی (ورق نورد سرد) دانست.
ورق روغنی و سیاه از نظر مشخصات فنی، فیزیکی و شیمیایی و همچنین پارامترهای زیر با یکدیگر متفاوت هستند:
- فرایند و استانداردهای تولید
- مصارف و نوع پردازش تا محصول نهایی
- فاصله قیمت از محصول پایه
- مقاومت در برابر خوردگی
در زیر تما‌می‌گزینه‌‌ها را به‌صورت کامل و با دقت بررسی می‌کنیم تا از تفاوت‌‌های ورق سیاه و ورق روغنی آگاه باشید.
آیا ورق روغنی و سیاه در صنعت تفاوت دارند؟
ورق‌‌های نورد گرم یا همان ورق سیاه: برخلاف ورق روغنی که سطحی کاملاً صاف، یکنواخت و براق و بدون نقص دارند، ورق‌‌های سیاه دارای سطحی ناهموار با کیفیت پایین هستند.
ورق سیاه کاربرد زیادی در صنایع وابسته به جوشکاری دارد. فولاد نورد گرم نیازی به داشتن سطح صاف ندارد زیرا سایر خواص از جمله ضخامت و سهولت پردازش آن فوق‌العاده خوب هستند. این نوع ورق در صنایع زیر کاربرد دارد:
- مصالح فلزی ساختمان
- تولید تجهیزات کشاورزی
- ساخت رینگ و چرخ
- صنایع تانکر سازی
- ساخت مخازن خاص کشتی‌سازی
- صنایع فلزی سنگین
- تجهیزات دریایی،کشتی‌سازی و دیگر صنایع عظیم
- ساخت لولههای نفتی
- سکوهای نفتی، باربرها
- ساخت سیلندرهای گاز
- ساخت پروفیل‌های باز یا بسته
- صنایع جوشکاری
- ساخت تجهیزات ترافیکی و گاردریل
- ساخت مخازن تحت فشار
- صنایع نظامی
- لولههای با دیواره ضخیم جوش داده شده
- صنعت خودروسازی
- و غیره
استحکام بالای ورق سیاه، امکان استفاده از آن را به‌عنوان پوشش سقف و پوشش در ساختمان‌سازی و صنایع مختلف فراهم می‌کند.
این موارد بخشی کوچک از تفاوت‌‌های ورق سیاه و ورق روغنی است. شما در ادامه پست با دیگر تفاوت‌‌های دو ورق اشاره شده آشنا می‌شوید.
ورق‌‌های نورد سرد یا همان ورق روغنی: برخلاف فولاد نورد گرم، فولاد نورد سرد در مواردی استفاده می‌شود که زیبایی اهمیت زیادی دارد. علاوه بر این پردازش، رنگ‌آمیزی، جوشکاری این نوع ورق آسان‌تر است و می‌توان آن را گالوانیزه کرد.
گالوانیزه، کروم اندود یا نیکل اندود ورق‌‌های روغنی باعث می‌شود، آنها در برابر کشش مقاوم تر، انعطاف‌پذیرتر و قوی‌تر و نیز سخت‌تر از ورق‌‌های نورد گرم باشند.
معمولا در مواردی که مواد نازک با سطح صاف مورد نیاز است استفاده می‌شود. از ورق روغنی برای ساختن موارد زیر استفاده می‌شود:
- دیوارهای پروفیلی و مصالح سقفی
- ورق فولادی گالوانیزه
- بدنه خودرو، قطعات، عناصر هواپیما، کشتی‌‌ها
- قطعات تبادل حرارت و واحدهای شیمیایی
- ظروف مختلف صنعتی و خانگی
- محصولات نورد بسیار نازک، قلع، فویل
- و غیره
ورق روغنی در ساخت‌وساز کاربرد زیادی دارد برای مثال می‌توان با این مواد مصالح سقف، قالب، نرده و غیره تولید کرد. معمولا برای ایجاد انواع سازه‌‌های فلزی، برای روکش نما استفاده می‌شود. در صنعت مدرن به عنوان ماده اولیه در تولید کاشی‌‌های فلزی نیز کاربرد دارد.
تفاوت‌‌های ورق سیاه و ورق روغنی تنها به این موارد خلاصه نمی‌شود و شما در ادامه قرار است با موارد بیشتری آشنا شوید.
آیا ورق سیاه و ورق روغنی از نظر سایز تفاوت دارند؟
ورق‌‌های سیاه می‌توانند ضخامت ۰.۴ تا ۱۶۰ میلی‌متر و ورق‌‌های نورد گرم یعنی ورق‌‌های روغنی می‌توانند ضخامتی برابر با ۰.۳۵ تا ۵ میلی‌متر داشته باشند.
ورق‌‌های سیاه با ضخامت بالا شناخته می‌شود. آنها می‌توانند از انواع آلیاژ، کربن، فولاد کم آلیاژ ساخته شوند. تلرانس‌‌های ابعادی این محصول زیاد سختگیرانه نیست.
ورق سیاه تا ضخامت ۳.۹ میلی‌متر در کلاف‌‌هایی به عرض ۱۲۵۰ میلی‌متر تولید می‌شود. در زیر متداول‌ترین نوع ورق‌‌ها را می‌توانید ببینید:
- ورق‌‌های ۱۲۵۰× ۲۵۰۰ میلی‌متر
- رول‌‌های ۱۵۰۰ میلی‌متر در ابعاد ۱۵۰۰× ۶۰۰۰
- رول‌‌های ۱۴ الی ۲۰۰ میلی‌متر در ۲۰۰× ۶۰۰۰
- و غیره
ورق روغنی در کلاف‌‌هایی به عرض ۱۲۵۰ میلی‌متر با ابعاد ۱۲۵۰× ۲۵۰۰ میلی‌متر نیز در بازار وجود دارد که برای انواع مختلف کاربرد‌‌ها می‌توانید استفاده کنید.
تفاوت‌‌های ورق سیاه و ورق روغنی در این است که در کارخانه‌‌های نورد تحت تاثیر دمای بالا تولید می‌شود. با توجه به ضخامت، مواد به ورق نازک و ورق ضخیم تقسیم می‌شوند. استحکام و کیفیت ورق به‌طور کلی تا حد زیادی توسط مواد اولیه تعیین می‌شود.
برای ساخت قطعات و سازه‌‌های خانگی، بیشتر از ورق‌‌های فلزی نورد کم آلیاژ با ضخامت کم استفاده می‌شود. این نوع محصول الزامات بالایی برای استحکام و مقاومت در برابر سایش ندارد. اگر در مورد محصولات صنعتی بزرگ صحبت می‌کنیم، آنها از محصولات فلزی ساختاری منحصراً گران‌تر و باکیفیت با ضخامت بالا هستند.
آیا کیفیت ورق سیاه و ورق روغنی تفاوت دارد؟
از مهمترین تفاوت‌‌های ورق سیاه و ورق روغنی می‌توان به کیفیت اشاره کرد. کیفیت عامل تاثیرگذار بر قیمت است و باید به آن توجه شود.
سطح این‌گونه از ورق‌‌ها صاف و صیقلی نیست و به‌همین دلیل به آنها ورق سیاه می‌گویند. معمولا در کارخانه از روش نورد گرم برای تولید ورق سیاه استفاده می‌کنند. در این فرایند از غلتک‌‌های خاص برای شکل دادن ورق کمک می‌گیرند تا ورق به ضخامت مورد نظر برسد.
ورق روغنی یک اصطلاح رایج در بخش فولاد است، و سطح این‌گونه از ورق‌‌های واقعاً چرب نیست. معمولا به‌دلیل صیقلی و براق بودن سطح ورق روغنی به این نام شناخته می‌شود. برای تولید آن از روش نورد سرد استفاده می‌شود که دلیل براق بودن سطح ورق است.
ورق روغنی موجود در بازار معمولا با ضخامت کم تولید می‌شود. در فرآیند تولید، این محصول پس از سرد شدن وارد قسمت اسیدشویی می‌شود و سپس کلاف دوباره کشیده می‌شود. سپس دوباره به فرآیند نورد سرد و ورق فولادی وارد می‌شود. این بار با دمای پایین از غلتک‌‌ها عبور می‌کند تا به ضخامت مورد نیاز ورق برسد. این نوع ورق فولادی اساس تولید ورق گالوانیزه است.
آیا قیمت ورق سیاه و قیمت ورق روغنی تفاوت دارد؟
معمولا ورق سیاه قیمت پایین‌تری در مقایسه با ورق روغنی دارد. در واقع قیمت پایین ورق سیاه، مزیت اصلی آن است. این موضوع به‌ویژه بر ساخت سازه‌‌های بزرگ تأثیر می‌گذارد.
البته مولفه‌های زیادی در شکل‌گیری قیمت ورق سیاه و قیمت ورق روغنی نقش دارند که این فرآیند تحت تأثیر عوامل بسیاری قرار می‌گیرد و به طور متعارف می‌توان آنها را به دو دسته خارجی و داخلی، مستقیم و غیرمستقیم تقسیم کرد .
توجه کنید عناصر اصلی که در تولید ورق سیاه و ورق روغنی به‌کار گرفته می‌شوند، تعیین‌کننده قیمت هستند مانند:
- هزینه سنگ آهن
- هزینه کک
- هزینه منابع انرژی
- هزینه منابع انسانی
عوامل خارجی (غیر مستقیم) موثر بر شکل‌گیری قیمت ورق سیاه و قیمت ورق روغنی.
شاخص‌‌های کلان اقتصادی دولت، به‌طور کلی:
- تولید ناخالص داخلی
شاخص‌‌هایی که میزان تقاضا و عرضه محصولات این صنعت را در بازارهای خارجی و داخلی تعیین می‌کنند:
- حجم مصرف داخلی
- حجم صادرات
شاخص‌‌های مصرف ورق سیاه و ورق روغنی صنعت متالورژی توسط اقتصاد کشور:
- صنعت خودرو
- صنعت مهندسی مکانیک
- صنعت برق
- صنعت کشتی‌سازی
- صنعت ساخت و ساز
- صنعت راه‌آهن
- صنعت نفت و گاز
معیارهایی مانند وزن ورق فولادی، ضخامت ورق فولادی و غیره برای تعیین قیمت در نظر گرفته می‌شوند. برای بررسی قیمت و یا خرید انواع ورق فولادی یا سایر محصولات ساختمانی تولید شده از ورق باید با تولیدکننده تماس بگیرید.
قیمت یکی از مهمترین تفاوت‌‌های ورق سیاه و ورق روغنی شناخته می‌شود که بهتر است، قبل از خرید به آن توجه کنید.
آیا ورق روغنی با گالوانیزه تفاوت دارد؟
هر دو ورق روغنی و فولاد گالوانیزه در کاربردهای مختلف محبوب هستند. خیلی شبیه هم هستند. اما با توجه به روش‌‌های مختلف تولید آنها، عملکردها و کاربردهای بسیار متفاوتی نیز دارند.
اولین تفاوت به فرآیند تولید آنها مربوط می‌شود که تقریبا کمی متفاوت است. معمولا برای تولید ورق روغنی از کویل‌‌های نورد گرم استفاده می‌شود و بعد از مرحله حرارت‌دهی اقدام به حذف رسوب اکسید می‌کنند. با این فرآیند استحکام و سختی ورق روغنی افزایش می‌یابد، در حالی که مقاومت ضربه و شکل‌پذیری کاهش می‌یابد.
در حالی که ورق گالوانیزه (GI) اغلب از فولاد نورد سرد یا ورق‌‌های فولادی نورد گرم به‌عنوان فلز پایه استفاده می‌کند، سپس یک لایه روی با گالوانیزه گرم یا الکترو گالوانیزه برای بهبود عملکرد خوردگی فلز پایه روی سطح آن اعمال می‌شود.
همانطور که در بالا ذکر شد، ورق گالوانیزه توسط لایه‌ای از پوشش روی محافظت می‌شود. بنابراین، مقاومت در برابر خوردگی بهتری نسبت به ورق روغنی دارد. بر این اساس، محصول فولاد GI در شرایط یکسان نسبت به محصول فولاد CR عمر مفید بیشتری دارد.
ورق روغنی و گالوانیزه از نظر ظاهری تا حدودی شبیه به هم به‌نظر می‌رسند اما تفاوت‌‌هایی با هم دارند. به‌عنوان مثال، ورق روغنی دارای سطحی تمیز، صاف و براق با دقت بالا و تلرانس‌‌های محکم است. آنها شبیه فولاد الکترو گالوانیزه هستند. در مورد ورق گالوانیزه باید گفت آنها، زبر، قوی، تیره و دارای ضایعات هستند.
محصولات ساخته شده از ورق گالوانیزه محافظت بهتری در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی دارند. بنابراین، آنها برای محیط‌‌های بیرونی و سخت مانند ساخت‌وساز، انرژی، زیرساخت‌‌ها، سازه‌‌های دریایی، سیستم‌‌های دیوار و سقف، لوازم خانگی و غیره مناسب‌تر هستند.
در ادامه می‌توانید با دیگر تفاوت‌‌های ورق سیاه و ورق روغنی آشنا شوید.
آیا ورق سیاه و ورق روغنی از نظر کاربرد و فرایند تولید تفاوت دارد؟
مزایای هر محصول تنها زمانی به‌طور کامل آشکار می‌شود که برای هدف مورد نظر خود استفاده شود. از جمله زمینه‌‌های اصلی استفاده از ورق نورد گرم (ورق سیاه) و ورق روغنی:
- ساخت‌وساز: در اکثر ساخت‌وسازهای مانند سدسازی، برج‌سازی، ساختمان‌سازی، سازه‌‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. آنها ظرفیت باربری بالا دارند و به خوبی می‌توانند در برابر محیط مقاومت کنند.
- تولید انواع محصولات صنعتی: به‌عنوان مثال، واگن‌‌های باری، بدنه کامیون کمپرسی و غیره.
- همچنین از ورق‌‌های نورد گرم در تولید لولههای جوشی، مقاطع رول شکل و سایر محصولات استفاده می‌شود.
- صنعت خودرو، که در آن قطعات بدنه خودرو و کابین کامیون‌‌ها از ورق‌‌های سرد آغشته شده است.
- تولیدکنندگان مواد سقف، کاشی‌‌های فلزی و ورق‌‌های پروفیل.
- کیس‌‌های لوازم و تجهیزات الکتریکی، ظروف فلزی و بسیاری از محصولات دیگر نیز از ورق نورد سرد ساخته می‌شوند.
تفاوت فرایند تولید
ورق سیاه و ورق روغنی به روش‌‌های مختلفی تولید می‌شود. شناخته‌شده ترین فناوری‌‌ها نورد سرد و گرم است. در طول نورد گرم، یک قطعه کار به شکل یک صفحه فلزی ضخیم تا دمای ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد گرم می‌شود، از طریق یک آسیاب نورد رانده می‌شود، سپس نوار حاصل به اندازه بریده می‌شود.
ورق‌‌های نورد سرد از ورق‌‌های فولادی نورد گرم ساخته می‌شوند که رسوب‌زدایی می‌شوند. معمولا در یک فرآیند خاص از دستگاه‌‌هایی عبور داده می‌شوند، سپس آنیل و سرد شده تا به اندازه استاندارد برش داده شوند.
انتخاب روش تولید بستگی به استفاده بیشتر از مواد و ضخامت مورد نیاز دارد.
آیا از نظر استاندارد تولید ورق سیاه با ورق گالوانیزه تفاوت دارد؟
ورق سیاه و ورق روغنی بر اساس معیارهای زیادی از جمله ترکیب شیمیایی (کربن، کم آلیاژ، آلیاژ متوسط، پر آلیاژ) و هدف (ساختاری، برای دیگ‌‌های بخار و مخازن تحت فشار، کشتی سازی و غیره) تقسیم‌بندی می‌شوند. به این نوع معیارها تفاوت استاندارد تولید گفته می‌شود.
استاندارد هر دو ورق می‌تواند متفاوت باشد، زیرا هر کدام از آنها برای اهداف خاصی تولید می‌شوند. امروزه تولیدکنندگان ورق سیاه و ورق روغنی از استانداردهای خاصی استفاده می‌کنند. در کشور ما نیز این استانداردها زیاد هستند و بهتر است با برخی از آنها آشنا شوید.
تولیدکنندگان داخلی مشخصات ورق سیاه و ورق روغنی مانند عرض، طول و ضخامت آنها را براساس استانداردهای خاصی مانند، استاندارد آمریکایی ASTM، CAN/CSA G164, , ASTM A123, ISO1461 را تعیین می‌کنند.
حالا که با تفاوت‌‌های ورق سیاه و ورق روغنی آشنا شدید می‌توانید برای خرید اقدام کنید و مناسب‌ترین ورق را برای نیاز خود تهیه کنید.