برای ساخت یک بنا معمولا مهندسان می توانند از انواع اسکلت در پیکربندی ساختمان استفاده نمایند. این مورد بستگی به عواملی از جمله آب و هوا، مسائل اقتصادی، عوامل فنی و حتی خواست صاحب ملک دارد. در حالت کلی برای ساخت انواع سازه ها سه نوع اسکلت بتنی، چوبی و فلزی داریم. از اسکلت های چوبی در کشور های آمریکای شمالی برای سازه های کوچک استفاده می شود. از اسکلت بتنی برای ساخت انواع ورزشگاه ها، سالن های اجتماع، انبارها و کارخانه ها استفاده می شود. اسکلت های فلزی که اساس ساختمان سازی امروزه را تشکیل می دهند، مقاومت بسیار بالایی برای تحمل وزن های زیاد را دارند. همچنین انعطاف پذیری چشمگیری هم دارند. به گونه ای که بدون اینکه ترک بخورند به شکل مورد نظر در می آیند . این امر یک امتیاز بسیار خوب برای ساختمان سازان محسوب می شوند. اسکلت های فلزی به سه گروه اسکلت میخی، اسکلت جوشی و اسکلت پیچ و مهره ای تقسیم می شوند. انواع اسکلت فلزی شامل تیر های عمودی و افقی هستند که یا با جوش و یا با پیچ و مهره به هم متصل شده اند . در اینجا این دو نوع اسکلت فلزی یعنی جوشی و پیچ ومهره ای را معرفی نموده و مزایا و معایب هر یک از آن ها را ذکر می کنیم.
معرفی اسکلت فلزی جوشی
در این روش معمولا قطعات آهن را برش می دهند و به اندازه های دلخواه در می آورند. این کار را می توان در همان محل ساخت و ساز انجام داد. سپس این قطعات را به وسیله ی جوش بهم متصل می نمایند. این روش بسیار راحت تر از اسکلت فلزی پیچ و مهره ای است و همینطور زمان کمتری را برای انجام آن طلب می کند. در روش جوشی برای انجام کار به مصالح کم تری نیاز است. اما نکته ای که اینجا باید به آن توجه نمود استفاده از جوشکار زبده و ماهر است زیرا جوشکار باید شکل نهایی اسکلت را طراحی کرده و تیر های آهن را به هم متصل نماید. در کشور های اروپایی معمولا از اسکت فلزی جوشی برای سازه های به نسبت سبک تر و همینطور کوچک تر استفاده می گردد.
اسکلت فلزی پیچ و مهره ای
یکی از انواع اسکلت فلزی، مدل پیچ و مهره ای آن است. در این روش قطعات آهن که شامل تیر های عمودی و افقی هستند، از قبل در کارخانه ها یا کارگاه های تولید قطعات ساخته می شوند. سپس بوسیله ماشین های سنگین از قبیل کامیونت ها و تریلی به محل ساخت و ساز منتقل می گردند. در محل به وسیله ی پیچ و مهره هایی این قطعات را بهم متصل می نمایند. در میان انواع اسکلت فلزی این نوع اسکلت از همه بهتر می باشد چرا که هم سرعت ساختمان سازی به مراتب بیشتر از روش جوشی است و هم تیر های آهن کاملا با شرایط استاندارد و ابزار های مناسب در کارخانه ها و کارگاه ها ساخته می شوند و دیگر خطای جوشکار در اینجا مطرح نیست. همینطور در محل هایی که شرایط برای جوشکاری فراهم نباشد این روش بسیار مناسب تر می باشد، چون که مانند روش جوشی فضای زیادی را اشغال نمی کند و باعث آلودگی صوتی هم نمی گردد. تنها عاملی که باعث شده به این اسکلت ها انتقاد وارد شود حمل و نقل آنهاست. زیرا که برای منتقل کردن آن ها به محل ساخت و ساز نیاز به ماشین های سنگین است که گاهی با اندازه ی این تیر های آهن هم خوانی نداشته و مشکل آفرین می گردند. دیگر برتری اسکلت پیچ و مهره ای نسبت به انواع اسکلت فلزی مربوط به هزینه های آن است که دیگر نیاز به جوشکار نیست و همچنین جرثقیل هم دیگر کاربردی ندارد.در نتیجه می توان در هزینه ها صرفه جویی کرد.
کاربرد های اسکلت جوشی و پیچ و مهره ای
همانطور که گفتیم از اسکلت فلزی جوشی برای سازه های کوچک که طراحی نه چندان پیچیده ای دارند استفاده می شود . چرا که در میان انواع اسکلت فلزی به صرفه تر بوده و همینطور سازه سریعتر ساخته می شود.
برعکس اسکت فلزی جوشی ، نوع پیچ و مهره ای آن برای انواع سازه های سنگین مانند آسمان خراش ها کاربرد دارد. برای ساخت آسمان خراش ها با توجه به وسعت و گستردگی پروژه به سرعت بسیار زیادی نیاز است که این روش سرعت مورد نیاز را تامین می کند. همانطور که می دانید آسمان خراش ها وزن بسیار زیادی دارند که این اسکلت ها می توانند این وزن را متحمل شوند. مورد دیگری که برتری این نوع اسکلت را می رساند ایمنی کار است، چرا که در این روش ایمنی بسیار بالاتر از روش جوشی است . در سازه های سنگین کارگران باید ارتفاع زیادی را بالا بروند، به همین سبب به مسئله ایمنی بسیار توجه می شود. دیگر کاربرد این نوع اسکلت در طرح هایی است که جزئیات بسیار فراوانی دارند. به عبارتی نقشه اولیه سازه پیچیده است چرا که قطعات فلزی باید با دقت فراوان بریده شده و به هم متصل شوند.
مزایا و معایب انواع اسکلت فلزی جوشی و پیچ و مهره ای
مزایا ؛
ابتدا به مزایا و معایب اسکلت فلزی جوشی می پردازیم. اولین موردی که بسیار مورد توجه مهندسان قرار گرفته است، سبک بودن این سازه های فلزی است. چرا که هرچه سبک تر باشد حمل ونقل راحت تر و در هزینه ها صرفه جویی می گردد. دومین مزیت این اسکلت ها با توجه به این که برای تهیه ی آنها زمان کم تری مورد نیاز می باشد در نتیجه سرعت کار را تا حدودی بالا می برند. سومین مزیت اسکلت فلزی جوشی این است که با توجه به بازیافتی بودن آنها، پایداری بیشتر بوده و نیاز به تعمیرکمتری دارند. به همین سبب نسبت به انواع اسکلت فلزی دیگر به صرفه تر بوده و از نظر اقتصادی بسیار بهینه می باشند.
چهارمین مزیت این است که این اسکلت فلزی جوشی راحت تر می توان تهیه نمود. پنجمین مزیت این نوع از اسکلت ها این است که احتمال حریق و آتش سوزی را کاهش می دهند. به عبارتی در این نوع از اسکلت ها آتش سوزی کمتر اتفاق می افتد. ششمین مزیت این اسکلت ها که باعث می شود سازندگان بسیار به آن علاقه داشته باشند، شکل پذیری خوب این نوع اسکلت است. و در نهایت ضد حشرات و حیوانات موذی هستند یعنی اگر ساختمان شما با اسکلت فلزی جوشی ساخته شده باشد کمتر مورد اذیت وآزار حشرات و حیوانات موذی قرار می گیرید.
مهمترین مزیت اسکلت پیچ و مهره ای این است که از ازدحام جلوگیری می نمایند. همانطور که گفته شد قطعات این نوع اسکلت در کارخانه ها و کارگاه ها ساخته می شوند و سپس به محل ساخت و ساز منتقل می گردند، بنابراین این اسکلت ها باعث شلوغی، سد معبر کردن و آلودگی صوتی نمی شوند و اگر ازدحامی نیز در حین نصب صورت بگیرد خیلی سریع به پایان می رسد.
معایب ؛
اسکلت فلزی جوشی دارای معایبی نیز می باشد که ازجمله ی آن ها می توان به رسانای حرارتی بودن اشاره کرد که این امری طبیعی و مربوط به فلزات است. چرا که فلزات رسانش بسیار خوبی برای انتقال حرارت دارند. همانطور که گفته شد این اسکلت های فلزی جوشی بسیار انعطاف پذیر بوده اما هنگامی که به ساخت وساز برسند دیگر انعطاف پذیری سابق را نداشته و اگر دچار مشکل شوند باید قطعه مورد نظر را جایگزین نمود.
تنها عیبی که می توان از اسکلت فلزی پیچ و مهره گرفت این است که اگر در محل ساخت وساز قطعه ای از آن دچار مشکل باشد و یا از نظر اندازه مناسب نباشد، باید به کارگاه بازگردانده شده و دوباره از نو ساخته شود که باعث متوقف شدن کار و اتلاف وقت بسیار زیادی خواهد شد. همچنین این اتفاق برای سازندگان چندان مقرون به صرفه نیست.
کلام آخر
با توجه به افزایش جمعیت و بالارفتن تقاضا برای خرید مسکن، ساخت انواع ساختمان ها و آسمان خراش های مسکونی و تجاری افزایش یافته است. این امر باعث رقابتی شدید در بین سازندگان آن ها نیز شده است چرا که همه آن ها سعی می کنند که بهترین سازه را با هزینه های مقبول بسازند. اگر بخواهید منزل ویلایی داشته باشید، اسکلت فلزی جوشی به شما این امکان را می دهد که یک بنای زیبا، سبک و راحت داشته باشید و اگر بخواهید یک ساختمان چند طبقه مسکونی یا یک آسمان خراش تجاری بسازید، باید از اسکلت های پیچ و مهره ای استفاده کنید. زیرا که این اسکلت ها محکم تر می باشند و آلودگی کمتری ایجاد می نمایند و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر هستند. و همینطور ایمنی ساختمان و کارکنان آن را بهتر تامین می نمایند.