نحوه محاسبه وزن لوله

تا به حال به دنیای بدون لوازم صنعتی و فولادی فکر کرده_­ اید؟ مثلا دنیایی که در آن ورق و لوله_­ های فولادی اختراع نشده و در نتیجه الان وسایلی مثل یخچال، گاز، ماشین و… ساخته نشده بودند. تصورش هم جالب نیست، نه؟ در بین تمام این محصولات لوله ها و انواع مختلف آن در زندگی بشر جایگاهی اساسی دارند. در زمان کاربرد لوله_­ های صنعتی جدا از کیفیت، به وزن آنها نیز باید توجه شود. در این راستا مقاله حاضر شناخت فرمول محاسبه وزن لوله ها را در دستور کار خود قرار داده است. با هم بخوانیم و ببینیم وزن آنها چطور محاسبه می شود.

لوله و ماهیت آن را بشناسیم

لوله مقطعی توخالی با ضخامت، قطر و طولی مشخص بوده که با روش های مختلفی از جمله جوش دادن، قالب گرفتن یا روش بدون درز ساخته شده که وزن هر کدام براساس فرمول محاسبه وزن لوله مشخص می شود. در دو روش بدون درز و قالب گیری، فولاد مذاب را به داخل قالب ریخته و آن را به شکل لوله در می آورند. لوله های تولید شده در این روش با قطری نزدیک به 500 میلی متر، با کیفیت بالا و البته با قیمتی گران تر در بازار یافت می شوند. در روش جوش زدن نیز دو لبه ورق فولادی را به هم رسانده و درز لوله را لحیم کاری می کنند. کیفیت و قیمت این نوع از لوله ها نسبت به دو مورد قبلی پایین تر بوده که از آن در انتقال سیالات، تهویه و آب و فاضلاب استفاده می شوند. هر لوله را با توجه به ابعاد و به ویژه فاکتور وزن آن در ساخت و ساز استفاده می کنند تا از کارکرد درست آن مطمئن باشند. اما این وزن چگونه محاسبه می شود. شناخت این فرمول ها امری ضروری است که در ادامه بیشتر با آن خواهیم پرداخت .

با فرمول محاسبه وزن لوله آشنا شویم

از آنجا که لوله ها نقشی کاربردی در تمام صنایع به ویژه زندگی بشر دارند، شناخت ماهیت آنها به ویژه شناخت فرمول محاسبه وزن لوله برای کارفرمایان و مهندسان ساخت و ساز از امور لازم و ضروری است. برای محاسبه این فاکتور از فرمولی ثابت و کلی استفاده می شود. به فرمول زیر دقت کنید:

W = ( OD – T ) * T * 0.147

W : وزن لوله فولادی

این عبارت بیانگر وزن لوله فولادی می باشد ، با استفاده از این فرمول وزن لوله بر اساس واحد کیلوگرم محاسبه می شود و برای یک ساخه شش متری لوله می باشد .

T : ضخامت لوله

این عبارت بیانگر ضخامت لوله می باشد که می بایست بر اساس میلی متر در این فرمول جایگذاری شود . دقت کنید که ضخامت لوله های مانیسمان در استاندارد ASME B36.10 موجود می باشد .

OD : قطر بیرونی

این عبارت بیانگر قطر بیرونی لوله می باشد که در اصطلاح به پشت تا پشت لوله معروف می باشد ، واحد اندازه گیری آن بر اساس میلی متر می باشد و عدد بدست آمده بر اساس میلی متر را می بایست در فرمول جایگذاری کنیم .

فرمول محاسبه وزن لوله مانیسمان

لوله مانیسمان به خاطر مستحکم و بدون درز بودن یکی از پرکاربردترین لوله ها در ساختمان سازی به ویژه در بخش انتقال لوله های گاز و نفت است. این لوله ها با سایزهای مختلف در صنعت ساخت و ساز استفاده می شوند؛ به عنوان مثال در یک ساختمان 5 طبقه براساس فرمول محاسبه وزن لوله، باید از لوله مانسیمان 20 که وزنی متعادل دارد استفاده کرد. اما در خطوط آتش نشانی و یا برج های غول پیکر که لوله های سنگین تری مصرف می شود باید از مانسیمان 40 استفاده کرد. در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی نیز لوله مانسیمان بالای 40 استفاده می شود.

چگونگی فرمول محاسبه وزن لوله سیاه درزدار

از این جهت به آن ها لوله سیاه می گویند که جنس آن از کربن بوده و همین عامل موجب تیره شدن آن می شود. این لوله ها به دو صورت سبک و سنگین تولید می شوند. از نمونه های سبک این لوله ها می توان به لوله های API درزدار که وزنی بین 7.7 تا 5.32 کیلوگرم دارند اشاره کرد. اما لوله های سنگین از این نوع در شاخه های 6 متری دارای وزنی حدودا 7.3 کیلوگرمی هستند.

لوله اسپیرال

لوله اسپیرال در گروه مقاطع فولادی درزدار قرار می گیرد . ضخامت صفحات فولادی که ماده اولیه ساخت این لوله ها هستند پس از گذشتن از چند غلتک کم تر شده اما در عوض طول آن بیشتر می شود. در مراحل بعد مقاطع آن ها خالی و درزها به روش جوش الکترود به هم وصل می_­ شوند. این لوله ها نیز در دو نوع سبک و سنگین مورد استفاده قرار می گیرند.

فرمول محاسبه وزن لوله داربست

لوله داربست را به شیوه نورد گرم تولید می کنند. از آنجا که در این لوله ها سیالات عبور نمی کنند از تست گاز و آب رد نشده و در نهایت بیشترین کاربرد را در ساخت سازه های فولادی دارند. این محصول را عموما به دلیل 5 سانتی متری بودنشان لوله 5 نیز می گویند. فرمول محاسبه وزن لوله داربست نیز برای هر متر از این مقطع شبیه به فرمول محسابه وزن مقاطع فولادی بوده که البته گاهی محاسبات بر حسب میلی متر بوده بنابراین اعداد را به جای 1000 به 1000000تقسیم می­کنند.

وزن لوله گالوانیزه

این لوله های پرکاربرد که روکشی از روی داشته و برای جلوگیری از زنگ زدگی از آن ها استفاده می شود اغلب وزنی بالای 6 کیلوگرم دارند. این لوله ها به دلیل مقاومت بالا و استحکام در ساختمان باید در وزن های بالا استفاده شوند.

در هنگام استفاده از هر نوع فرمول محاسبه وزن لوله این نکته را در نظر داشته باشید که وزن لوله در ارتباط مستقیمی با طول، قطر و ضخامت آن است. به تصویر زیر دقت نمایید.

جدول محاسبه وزن لوله ها

وزن لوله رادر جداول متفاوتی مورد بررسی قرار می دهند. ما در این بخش سعی کرده ایم که وزن لوله ها بر اساس دو فاکتور مهم یعنی قطر و ضخامت آن ها و با نگاهی کلی و اجمالی، در یک جدول بررسی کنیم. به جدول زیر دقت کنید.

قطر لوله (inch)	قطر لوله(mm)	ضخامت لوله(inch)	ضخامت لوله(mm)	وزن هر متر لوله(Kg)
3.4	20	0.065	1.65	1.02
3.4	20	0.083	2.11	1.28
3.4	20	0.113	2.87	1.68
3.4	20	0.154	3.91	2.19
3.4	20	0.219	5.56	2.89
3.4	20	0.308	7.82	3.63
1	25	0.065	1.65	1.29
1	25	0.109	2.77	2.09
1	25	0.133	3.38	2.50
1	25	0.179	4.55	3.23
1	25	0.25	6.35	4.23
1	25	0.350	9.09	5.45

جدا از جداول کلی معرفی وزن لوله های فولادی جداولی نیز به صورت اختصاصی برای هر لوله با توجه به ابعاد متفاوت آن ترسیم شده اند که به دلیل گستردگی اطلاعات، امکان استفاده از همه آن ها در این مقاله وجود ندارد. به همین خاطر به صورت تلویحی به جدول محاسبه وزن لوله مانیسمان و داربست می پردازیم.

نوع محصول	سایز(inch)	ضخامت(mm)	وزن هر شاخه(Kg)
مانیسمان رده 20 شاخه 6 متری	1.2	2.5	5.5
مانیسمان رده 20 شاخه 6 متری	3.4	2.5	8
مانیسمان رده 20 شاخه 6متری	1	2.6	12
مانیسمان رده 20 شاخه 6 متری	11.4	2.8	16
مانیسمان رده 20 شاخه 6 متری	11.2	2.8	18
مانیسمان رده 20 شاخه 6 متری	2	3	24
مانیسمان رده 20 شاخه 6 متری	21.2	3	33
مانیسمان رده 20 شاخه 6 متری	3	3.2	45
مانیسمان رده 20 شاخه 6 متری	5	5.4	105

جدول محاسبه وزن لوله داربست

سایز(mm)	ضخامت(mm)	طول شاخه(m)	وزن هر شاخه(m)
لوله داربست 48.3	2	6	14
لوله داربست 48.3	1.9	6	12.5
لوله داربست 48.3	2.3	6	16.2
لوله داربست 48.3	2.5	6	17.2
لوله داربست 48.3	3	6	21
لوله داربست 48.3	2	6	14
لوله داربست 48.3	2.5	6	17.2

کلام آخر

یکی از فاکتورهای اساسی که باید هر کارفرما قبل از انتخاب و به کار بردن انواع لوله رعایت کند رعایت فرمول محاسبه وزن لوله است. شناختن وزن و به تبع آن ابعاد لوله در هر نوع آن به کارکرد درست و انتخاب عاقلانه تر آن کمک می کند؛ چراکه پروژه های مختلف صنعتی یا ساخت و ساز به لوله هایی با کارکردهای متفاوت نیاز دارند. انتخاب صحیح این عامل ضروری و مهم است.