قبل از رفتن به سراغ تاریخچه فایبرگلاس لازم است کمی شرایط پیش‌تر از آن را بدانیم. باستان‌شناسان آثاری تزئین شده با رشته‌های شیشه‌ای از تمدن‌های فنیقیان، مصریان و یونانیان باستان پیدا کرده‌اند، همچنین در قرون وسطی در ونیز، صنعتگران از نخ‌های شیشه‌ای بسیار ظریف‌تری برای آراستن ظروف شیشه‌ای خود استفاده می‌کردند و به این ترتیب این تمدن‌ها غافل از پتانسیل موجود در فایبرگلاس برای تزئینات و دکوراسیون از آن استفاده می‌کردند. در گذشته این رشته‌های شیشه‌ای ضخیم‌تر و شکننده‌تر بودند و رفته‌رفته ضخامت آنها کمتر و در نتیجه انعطاف‌پذیرتر شدند.
در اوایل سال 1842 یک بافنده پارچه ابریشمی در بریتانیا از الیاف شیشه‌ای لباس تهیه کرد و در سال 1879 یک روزنامه گزارش افتتاح فروشگاهی که لباس‌هایی ساخته شده از شیشه‌های منعطف عرضه می‌کند داد. این فروشگاه توسط یک صنعت‌گر شیشه در آلمان شروع به کار کرد.
یک سال بعد، یک شیشه‌گر آلمانی با بافتن الیاف ابریشمی در یک طرف و الیاف شیشه‌ای در طرف دیگر، پارچه‌ای رنگین‌کمانی تولید کرد. در سال 1893، Edward D. Libbey، از شرکت شیشه لیبی، در نمایشگاه جهانی شیکاگو، لباس ساخته شده از آن پارچه را به نمایش گذاشت. به‌جز استفاده در پوشاک، الیاف شیشه‌ای برای استفاده‌های گوناگون امیدوار‌کننده به نظر می‌رسید.
تکنیک گرم کردن و تغییر شکل دادن شیشه به الیاف ریز حدود هزاران سال است که وجود دارد، اما اولین تولید تجاری فایبرگلاس در سال 1936 بود. تولید فایبرگلاس تجاری در دهه 1930 آغاز شد، اما در دهه 1960 و 1970 این مواد وارد جریان اصلی نشدند. محققان رزین‌های شیمیایی مختلف را توسعه داده بودند و یاد گرفتند که چگونه از محصولات کامپوزیت استفاده کنند. در آن زمان، بیشتر محصولات از مواد سنتی ساخته می‌شدند، کلوپ‌های گلف از استیل، وان‌های حمام از چدن، قطعات خودرو از فلز و پلاستیک ایجاد می‌شدند. اما توسعه مواد شیمیایی رزین باعث بهبود فناوری در صنایع مختلف شد.
ظهور تصادفی فایبر گلاس
با روی کار آمدن انقلاب صنعتی، الیاف شیشه‌ای بیش از تزئینات مورد استفاده قرار گرفتند. در سال 1836 یک فرانسوی به نام Ignace Dubus Bonnel اولین حق ثبت اختراع جهان را در مورد روش ساخت فایبر گلاس دریافت کرد و تاریخچه فایبرگلاس از این روز شکل گرفت.
اما دو مشکل اصلی وجود داشت: تولید فایبرگلاس با ضخامت به اندازه کافی کم، برای اینکه کاملاً انعطاف‌پذیر باشد سخت بود و هیچ روش قابل اعتمادی برای تولید انبوه وجود نداشت.
این موانع در دهه 1930 برطرف شد، زیرا محققان شرکت شیشه‌ای اوونز ایلینویز، دو اکتشاف تصادفی را انجام دادند و به این ترتیب همه چیز از دو اشتباه آزمایشگاهی شروع شد.
کمپانی اوونز ایلینویز سابقه طولانی در نوآوری داشت. بنیانگذار آن، مایکل اوونز، در دهه 1890 و اوایل دهه 1900 مجموعه‌ای از ماشین‌های موفق برای شیشه‌گری را توسعه داد. در طول رکود اقتصادی، مدیران شرکت که به دنبال بازارهای جدید شیشه بودند، مهندسی به نام R.Games Slayter را استخدام کردند تا ایده‌هایی را ارائه دهد.
در سال 1935، کمپانی کورنینگ گلس با اوونز ایلینویز، به منظور توسعه بیشتر محصول شیشه فیبری همکاری خود را آغاز کردند. اولین قدم به سمت فایبرگلاس توسط Slayter برداشته شد. او در حال آزمایش کردن روش‌های ایجاد مارک تجاری رنگی در بطری بود و هنگامی که پودر شیشه را درون شعله قرار داد، به‌صورت ناخواسته با انبوهی از الیاف رشته مانند مواجه شد. اولین الیاف شیشه‌ای از نوعی که امروزه به عنوان فایبرگلاس می‌شناسیم توسط دیل کلئیست، محقق جوان Corning Glass که در تلاش بود تا دو بلوک شیشه‌ای را با هم جوش بدهد تا یک مهر و موم هرزگرد تشکیل دهد تولید شد. از این فرایند برای ساخت فیلترهای هوا با فیبر شیشه‌ای برای تجهیزات تهویه بهره بردند.
فایبرگلاس به‌طور معمول از 40٪ شیشه و 60٪ رزین تشکیل شده است. استحکام فایبرگلاس ناشی از شیشه است و رزین با انتقال بار بین الیاف، استحکام کششی زیادی در فایبرگلاس ایجاد می‌کند. همچنین برای تقویت فایبرگلاس از پشم شیشه استفاده می‌شود.
در تاریخچه فایبرگلاس اتفاق مهمی افتاد و به این ترتیب در سال 1936، این دو شرکت محصول “فایبرگلاس” را ثبت کردند، سپس در سال 1938 این دو شرکت با نام Owens Corning ادغام شدند که امروزه نیز در حال فعالیت هستند.
در سال 1936، کارلتون الیس از DuPont گواهی ثبت اختراع رزین پلی استر را دریافت کرد. رزین پلی استر می‌تواند با فایبرگلاس ترکیب شود تا یک کامپوزیت تولید کند.
پس از اختراع رزین پلی‌استر آلمانی‌ها، فرآیند تولید آن را ادامه دادند. در طول جنگ جهانی دوم، مأمورین اطلاعاتی انگلیس اسرار تولید رزین پلی‌استر را از ژرمن‌ها دزدیدند و آنها را به شرکت‌های آمریکایی تحویل دادند. سیانامید آمریکایی به طور مستقیم در تولید رزین پلی‌استر امروزی در سال 1942 پیشرو شد.
ورود فایبر گلاس به صنعت ایران
فایبرگلاس در آغاز جنگ ایران عراق توسط آلمانی‌ها وارد ایران شد. برای عبور نظامیان از آبها با ساخت پل‌های شناور بر روی رودخانه اروند از فایبر گلاس بهره می‌بردند. بعد از جنگ تحمیلی در سال‌های ابتدایی دهه 60 این صنعت به ایران وارد شد و مورد استفاده قرار گرفت. این اتفاق یکی از نقاط عطف تاریخچه فایبرگلاس و پیشرفت صنعت در ایران بود.
عایق بودن فایبر گلاس در کنار سبکی و استحکام سبب شد شناورهای دریایی که از چوب ساخته شده بودند با شناورهایی از جنس فایبرگلاس جایگزین شوند. ساخت قایق‌های 20 و 23 فوتی و پس از آن ساخت قایق‌های 80 و 110 تنی و استفاده از آنها اطمینان لازم برای ساخت کشتی‌هایی با وزن 500 تن را فراهم کرد، ساخت شناور از جنس فایبرگلاس همچنین امنیت را در استفاده از شناورها بالا برد.
امروزه تقریباً در هر خانه‌ای نوعی ماده فایبرگلاس وجود دارد. از فایبرگلاس در محیطهایی که به نور نیاز دارد و همزمان باید پوشش داشته باشد مانند گلخانه استفاده می‌شود. لیست موارد استفاده برای کامپوزیت‌های شیشه‌ای تقریباً برای همیشه ادامه خواهد یافت.
امیدواریم از این مقاله و تاریخچه فایبرگلاس کمال استفاده را برده باشید و اطلاعات مفیدی در این زمینه به‌دست آورده باشید.