تا به حال یک چاه نفت، گاز و یا حتی آب را از نزدیک دیده اید؟ اگر بله، قطعا به لوله هایی که جداره این چاه ها را پوشانده اند دقت نموده اید. در این مقاله می خواهیم بدانیم که این لوله چیست و چه انواع و کاربردهایی دارد. از طرفی وزن لوله جدار چاه نیز یکی از موارد مهم و قابل اشاره است که به همراه یکدیگر به این ویژگی نیز آشنا خواهیم شد. با ما همراه باشید.
لوله جدار چاه چیست؟
لوله جدار چاه با هدف اصلی پیشگیری از ریزش چاه به کار می رود. به صورت کلی این لوله ها در دو جنس فلزی و PVC به کار برده می شوند. این روزها لوله های جدار چاه کاربردی اساسی در صنایع مختلف به ویژه صنعت نفت و گاز دارند که نقش آنها را نمی توان انکار کرد. با وارد شدن لوله به داخل چاه کار تفکیک شروع شده و ماده مورد نظر به دست می آید.
فرآیند کلی تولید انواع لوله جدار چاه چگونه است؟
می دانیم که این لوله ها را با هدف جلوگیری از ریزش و آبدهی بیشتر یا به صورت شیاردار یا مشبک تولید می کنند. این لوله ها با جوشکاری درزها به هم متصل و با ضخامت های 4 تا 6 میلی متر در بازار تولید می شوند. این لوله ها از طریق تکنولوژی های متفاوتی در کارخانه ها تولید می شوند که این فرآیند می تواند مستقیم بر روی لوله اثر گذاشته و آن را تا سال های زیاد قابل استفاده نگه دارد.
لوله های جدار چاه در چند نوع عرضه می شوند؟
این لوله ها به صورت کلی در دو نوع فلزی و PVC در بازار یافت می شوند که در ادامه به هر کدام می پردازیم:
لوله جدار چاه در نوع فلزی
می دانیم که این لوله ها از زمانی که اختراع شدند دستی در صنایع داشته و جایگاه خود را حفظ کرده اند. این لوله ها به چند روش تولید می شوند، اگر می خواهید با روش تولید این لوله ها آشنا شوید، به ادامه مقاله توجه کنید:
روش اول: در این روش ورق فلزی را نورد و خم کرده و محل اتصال این ورق را از دو طرف با جوشکاری به هم متصل می کنند، محل درز لوله که به صورت استوانه در آمده در امتداد محور لوله قرار می گیرد.
روش دوم: در این روش ورق فلزی را به طور زاویه ای پیچانده که موجب تشکیل درزهای مارپیچ بر روی لوله می شود که در انتها با جوشکاری لوله این درزهای مارپیچ شکل نهایی و ثابت می گیرند.
لوله های جدار چاه در نوع PVC
چشم صنعت در سال های اخیر به گونه ای دیگر از لوله های جدار چاه به نام لوله های PVC روشن شده است. این لوله ها از بهترین عایق ها به شمار می روند که نه تنها در صنایع بزرگ و کوچک بلکه در خانه های ما نیز از صنعت PVC استفاده می شود چه برسد به لوله های آن که در صنعت نفت و گاز حسابی جا باز کرده است. از مزایای این لوله ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سمی نبودن لوله جدار چاه و عدم ایجاد هر نوع آلودگی درون آب
- سبک بودن و راحتی در حمل و نصب آنها
- مقاومت در برابر هر نوع ضربه
- هادی نبودن و کم هزینه بودن آنها
- داشتن عمری طولانی
- قابل نصب تا 500 متری زمین
- داشتن پوششی اغلب از فوم یا مواد مقاوم در اطراف غلاف آنها
ذکر این نکته نیز واجب است که هر دو لوله های فلزی و PVC به وسیله دو نوع اتصالات پیچی و یا نر و مادگی به همدیگر وصل می شوند به این ترتیب که:
- در اتصالات پیچی، از پیچ و مهره برای اتصال لوله ها استفاده میشود.
- در اتصالات نر و مادگی، دو لوله ای که به هم متصل میشوند به صورت فشاری یا رزوهای و به صورت نر و مادگی به هم متصل و در هم فرو میروند.
دسته بندی لوله جدار چاه بر اساس ضخامت را بشناسیم
- دسته اول: کم ضخامت ترین ها در این دسته هستند. این لوله ها ضخامتی 4 میلی متری و قطر دهانه 10 اینچی داشته و کاربردهای خاص خود را دارند.
- دسته دوم: کمی از دسته اول ضخیم تر هستند. قطر دهانه این لوله 10 اینچی بوده اما ضخامتی به اندازه 37/4 میلی متر دارند. این لوله ها در بین پیمانکاران و مهندسان کاربرد زیادی دارند.
- دسته سوم: با ضخامتی 5/4 میلی متری و دهانه 10 اینچی کمی با دسته قبلی فاصله دارند؛ اما بسیار پرکاربرد هستند.
- دسته چهارم: تنها با ضخامت 85/4 میلی متری خود کمی ضخیم تر از قبلی بوده اما همان دهانه 10 اینچی را دارند.
- دسته پنجم: با ضخامت 5 میلی متری خود جزء لوله های ضخیم محسوب شده و کاربرد فراوانی در صنایع دارند.
- دسته ششم: ضخامت 4/5 میلی متری آنها را به ضخیم ترین نوع لوله های جدار تبدیل کرده هر چند همان قطر 10 اینچی را داراست.
این نکته را باید مد نظر قرار داد که تفاوت های چند میلی متری لوله ها حاکی از اهمیت به سزای آنها در صنایع مختلف است که البته بر وزن لوله جدار چاه نیز تاثیر بسزایی خواهد داشت. در ادامه به وزن لوله جدار چاه خواهیم پرداخت.
وزن لوله جدار چاه چگونه است؟
می دانیم که ورقه های فولادی و آهنی را به صورت مقاطعی توخالی با ضخامت های 4،5 و6 میلی متری در و لبه ها را به هم جوش زده و شیارهایی V شکل روی بدنه لوله ایجاد می کنند. مقاطع تولید شده در چهار استاندارد هوابرشی، جدار چاه قوسی، اسکرین جانسون و کرکره ای در وزن و ابعاد مختلفی شکل می گیرند. جدول زیر ابعاد مختلف و البته وزن لوله جدار چاه را نشان می دهد:
کاربردهای لوله جدار چاه چیست؟
کاربردهای مختلف و متنوعی با توجه به نوع و وزن لوله جدار چاه می توان برای آن برشمرد. برخی از رایج ترین آن ها در ادامه آمده است.
- جداسازی طبقات آب، نفت و گاز در مخزن
- عدم مسدود شدن شیارها به خاطر V شکل بودن آنها
- افزایش طول عمر مفید و اقتصادی چاه
- مانع به هم ریختگی در درون چاه
- مانع هر گونه ریزش و کاهش ماسه دهی دیواره چاه
- کاهش هزینه های لایروبی چاه
- مانع ورود هر گونه سیال ناخواسته به داخل چاه
- مانع ورود شن ها از مخزن به داخل چاه که موجب آلودگی آن می شود
- مراقبت کردن از لوله مغزی که بعد از حفاری کار گذاشته می شود.
کلام آخر
ضخامت و وزن لوله جدار چاه دو عامل مهم در انتخاب این لوله ها در صنایع مختلف هستند. در واقع گاهی بدون وجود آنها صنایع مربوطه لنگ خواهند زد. محال است وارد صنایع نفت و گاز یا آب و فاضلاب شوید اما چشمتان به جمال این لوله ها روشن نشود. با توجه به پیشرفت روزانه صنعت استفاده از آنها نیز در اولویت قرار می گیرد. جایگاه آنها در صنعت را دست کم نگیرید.