راهنمای محاسبه وزن میلگرد آجدار

همه ما در زندگی، قبل از انتخاب هر وسیله‌ای باید ابتدا خوب آن شیء و اندازه‌هایش را مورد توجه قرار دهیم. فرقی ندارد که آن وسیله لباس باشد یا یکی از ملزومات مورد نیاز در ساختمان‌سازی. گفتیم ساختمان سازی؟ بله در ساخت یک سازه از ابزارهای زیادی استفاده می‌شود که یکی از آنها میلگرد است. میله‌هایی باریک و فولادی که در ساختمان‌سازی به‌کار رفته و افزایش قدرت و استحکام سازه را به دنبال دارند. در این مطلب قرار است بیشتر با محاسبه وزن میلگرد آجدار بحث کنیم؛ البته اجازه می‌خواهیم تا ابتدا کمی درباره خصوصیات میلگرد و کاربرد آنها در ساختمان‌سازی صحبت کنیم. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم تا پایان همراه ما باشید.

بیشتر بخوانید : همه چیز دربارۀ میلگرد

میلگرد و کاربرد آن در ساخت و سازها

میلگرد یا آرماتور، فولادی است که جهت جبران مقاومت کششی بتن در آن به کار می‌رود. این فولاد اغلب به شکل سیم و یا میلگرد به‌کار رفته و به فولاد میلگرد شهرت دارد. منظور از آرماتوربندی نیز  قرار دادن میلگردها در بتن و ساخت بتن آرمه یا مسلح است. اما چرا می‌گوییم بتن مسلح؟ در واقع میلگردهایی که طی فرآیند آرماتوربندی با نیمرخ‌های I شکل، قوطی و یا ناودانی شکل در بتن قرار داده می‌شوند، پایداری بتن را افزایش داده و به استحکام ساختمان می افزایند که میزان این پایداری به نکاتی خاص وابسته بوده، به‌همین دلیل محاسبه این معیارها به ویژه محاسبه وزن میلگرد آجدار بسیار مهم و قابل توجه است.

ویژگی و کاربرد میلگرد در ساختمان سازی

میلگردها در یک ساختمان دارای ویژگی‌های خاصی بوده که از جمله آنها موارد زیر هستند:

• مقاومت تسلیم

میزان تنشی که منجر به افزایش طول نمونه فولادی شده را مقاومت تسلیم گفته و با Fy نشان داده می‌شود.

• مقاومت از نوع کششی

حاصل تقسیم بیشترین بار ثبت شده در زمان کشش بر سطح مقطع اولیه است.

• تقسیم بندی انواع فولاد میلگرد

احتمالا تا به حال به حروف A1، A2 و A3 برخورده اید. این حروف در واقع نوع فولاد به‌کار رفته در میلگرد را نشان می‌دهند. استاندارد ساخت فولاد میلگرد در کشورهای مختلف متفاوت بوده و برای هر استانداردی طبقه‌بندی خاص و مشخصی که بر اساس خواص مکانیکی فولادها تعیین شده و در محاسبه وزن میلگرد آجدار موثر هستند. در کشور ما نیز سهم غالب در تولید میلگرد مربوط به ذوب آهن اصفهان است که  با استاندارد روسی  و در  سه نوع تولید  می‌شود.

فولاد A1، فولادی با سطحی صاف بوده که مقاومت کششی آن 3 هزار و 800 کیلوگرم و مقاومت تسلیم آن 2 هزار و 300 کیلوگرم در هر سانتی‌متر مربع هستند.

فولاد A2، سطحی آجدار داشته که مقاومت کششی آن 5 هزار کیلوگرم و مقاومت تسلیم این فولاد برابر با 3 هزار کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است که محاسبه وزن میلگرد آجدار یکی از اقدامات اساسی قبل از نهایی کردن کاربرد میلگرد است.

فولاد A3، با سطحی آجدار بوده که مقاومت کششی آن 6 هزار کیلوگرم و مقاومت تسلیمی آن برابر با 4 هزار کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است.

نکته: میلگردها در هر کدام از استانداردهای تعیین شده با قطری متفاوت تولید می‌شوند؛ برای نمونه میلگرد تحت استاندارد روسی که ذوب آهن اصفهان تولید می‌کند، عموما دارای قطری برابر با 40 میلی‌متر است.

بهترین راه محاسبه وزن میلگرد آجدار 

از حجم 100 درصدی هزینه‌های ساخت یک سازه تنها 3 تا 5 درصد آن به تهیه میلگرد اختصاص داده شده اما آنچه که مهم است خرید میلگردی با بهترین کیفیت، وزن و تحت استانداردهای مناسب بوده تا عواقب جبران‌ناپذیری در آینده به همراه نداشته باشد.

گروهی از میلگردها نسبت به حد استاندارد دارای وزنی کم‌تر هستند. از آنجا که چگالی فولاد ثابت است، وزن کم ناشی از کوچک بودن سطح مقطع بوده و کوچکی سطح مقطع نیز موجب کم بودن ابعاد آج عرضی و طولی و قطر زمینه میلگرد خواهد شد؛ که این میلگردها با وزن کم، موجب اشتباه در محاسبات و ایجاد خطاهای بعدی می‌شود.

گفتیم که وزن میلگرد فاکتوری مهم در تعیین کیفیت ساخت‌وساز بوده و محاسبه وزن میلگرد آجدار یکی از اصلی‌ترین اقدامات در این زمینه است. از راحت ترین روش ها برای محاسبه وزن میلگرد مورد نظر استفاده از فرمول زیر است:

وزن نمونه بر اساس گرم/ طول نمونه بر حسب میلی‌متر= وزن آن به ازای یک متر طول میلگرد

برای استفاده از فرمول محاسبه وزن میلگرد آجدار کلیک کنید

بیایید با مثالی بیشتر در این باره بدانیم: فرض کنیم میلگردی با سایز 16 و به طول 36 سانتی‌متر و وزن 545 گرم تهیه کرده و قصد به کار بردن آن را در سازه داریم که این اندازه‌ها طبق رابطه مذکور به دست آمده‌اند.

در این شرایط باید به جدول استاندارد مراجعه کرده و قطر اسمی میلگرد 16 را پیدا کنیم و حداقل و حداکثر وزن میلگرد را که باید بین 501/1 و 659/1 باشد را پیدا کرده تا مطمئن شویم وزن میلگرد در حد متعادل و استانداردی است. اما این جدول که گفته شد را چطور به دست آوریم؟ این قطعا اولین سوالی بوده که در ذهنتان ایجاد شده به‌همین خاطر در این قسمت جدول مورد نظر را برای راحتی کارتان آورده‌ایم تا بهتر با محاسبه وزن میلگرد آجدار آشنا شوید. لازم به ذکر است که در این جدول وزن مناسب هر میلگرد بر اساس قطر آن مشخص شده است:

قطر اسمی	وزن میلگرد آجدار به ازای یک متر طول(Kg/m)	وزن میلگرد آجدار به ازای 12 متر طول) Kg)
max	min	max	Min
6	240/0	204/0	880/2	448/2
8	427/0	363/0	124/5	356/4
10	653/0	579/0	836/7	948/6
12	941/0	835/0	292/11	020/10
14	271/1	150/1	252/15	800/13
16	659/1	501/1	908/19	012/18
18	100/2	900/1	200/25	800/22
20	594/2	347/2	128/31	164/28
22	129/3	831/2	548/37	972/ 33
25	004/4	696/3	048/48	352/44
28	023/5	637/4	276/60	644/55
32	562/6	058/6	744/78	696/72
36	310/8	670/7	720/99	040/92
40	265/10	475/9	180/123	700/113
50	037/16	803/14	444/192	636/177

لازم به ذکر است که این جدول طبق استاندارد 3132 سازمان ملی استاندارد ایران طراحی شده و تمام تولید کنندگان میلگرد باید از این جدول در تولیدات خود تبعیت کنند.

در روش دیگر نیز جهت محاسبه وزن میلگرد آجدار قطر آرماتور را به توان 2 رسانده و بر عدد 162 تقسیم می‌کنند که این مقدار بر حسب کیلوگرم بر متر اندازه گرفته می‌شود. در نهایت نیز مقدار به دست آمده در محاسبه را در طول شاخه مقطع ضرب کرده تا بتوانن وزن هر شاخه میلگرد را به دست آورند.

کلام آخر

دیدیم که میلگرد یک جزء مهم و اساسی در سازه است. بدون میلگرد شاید در کوتاه مدت ساختمان ما مقاوم بوده و هیچ مشکلی  نذاشته باشد اما با کاهش  مقاومت کششی بتن، کم کم باید منتظر ایجاد مشکلاتی در خود سازه باشیم؛ زیرا میلگرد یا همان آرماتور است که به جبران مقاومت کششی پایین بتن پرداخته و آن را در جای خود مستحکم قرار می‌دهد. اما قبل از به کار بردن میلگرد و نهایی کردن انتخاب آن توجه به چند نکته ضروری و مهم بوده تا میلگردی استاندارد و مناسب را انتخاب کنیم. یکی از این نکات وزن و نحوه محاسبه وزن میلگرد آجدار در ساختمان است. توجه به وزن میلگرد بسیار مهم بوده تا آنجا که بدین منظور از جداول و فرمول‌های مختلفی استفاده می شود. پس قبل از خرید میلگرد باید حتما این نکته را در دستور کار خود قرار دهید.  

برای مشاهده جدول وزنی آهن آلات کلیک نمایید