تیرآهن هاش جزو یکی از مصالح ساختمانی بوده که در قسمت اسکلت فلزی ساخت‌وساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. دلیل اهمیت این نوع مصالح ساختمانی به کاربرد آن در زمینه امنیت ساختمان باز می‌گردد. چرا که از این نوع تیرآهن برای اسکلت اصلی ساختمان‌ها استفاده می‌شود و همین امر حساسیت این قطعه را نمایان می‌کند.
در این صفحه قصد داریم که به بیان مشخصات و کاربردهای تیرآهن هاش بپردازیم و دلایل حساسیت این قطعه ساختمان‌سازی را بیان کنیم. برای آشنایی با تیرآهن هاش تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
تیرآهن هاش چیست؟
تیرآهن هاش (H) شکل یا تیرآهن بال پهن (IPB) یکی از مهم‌ترین دستاوردهای واحد تولید بثلهم Bethlehem است. قبل از تولید این نوع تیرآهن، از تیرآهن I شکل در ساختمان‌سازی استفاده می‌شد، اما تولید تیرآهن H شکل تغییرات بزرگی را در صنعت فولاد و ساختمان‌سازی به وجود آورد.
تیرآهن هاش به‌صورت دو بال پهن و یک جان شکل گرفته است که بال‌ها برای استحکام و مقاومت در مقابل گشتاور خمشی ساختمان و قسمت جان تیرآهن نیز برای مقاومت در برابر نیروهای برشی طراحی و در نظر گرفته شده است. چون این دو قسمت در تیرآهن به‌صورت شکل ظاهری H حرف انگلیسی در کنار یکدیگر قرار گرفته است، به این صورت که قطعه جان به شکل افقی بر روی بال‌ها قرار گرفته است، به‌همین دلیل به این نوع تیرآهن، هاش و یا تیرآهن بال پهن گفته می‌شود.
انواع تیرآهن هاش
برای جبران محدودیت‌ها و کاستی‌های انواع تیرآهن‌های معمولی، نوع تیرآهن هاش با طرح هندسی کاملاً متفاوت و خاص طراحی و تولید گردید که می‌تواند بارها و فشارهای وارده در برابر ارتعاشات ساختمان را تحمل کند و از استحکام و مقاومت بالایی نیز برخوردار است. تیرآهن IPB با انواع مدل‌های خود که در ادامه ذکر خواهیم کرد، در حوزه ساخت‌وساز و صنایع مختلف دیگر کاربرد و استفاده گسترده‌ای دارد.
تیرآهن IPB در مقایسه با تیرآهن‌های معمولی IPE، طول بال‌های بزرگ‌تری دارد. در واقع اندازه بال و ارتفاع آن به طور متوسط یکسان و برابر است و این نکته باعث کاربرد وسیع آن در ستون‌های ساختمان‌سازی و تضمین استحکام سازه در برابر هر نوع ارتعاش و بارهای وارده شده است.
ابعاد تیرآهن با توجه به طول و ابعاد سطح مقطع آن در نظر گرفته می‌شود. البته استاندارد تمام این موارد در کشورهای مختلف کاملاً متفاوت است. به‌همین دلیل به‌صورت کلی هرچه قطر تیرآهن بیشتر باشد، بالطبع مقاومت بالاتری را می‌تواند در برابر فشارها و تحمل بار ساختمان از خود نشان دهد و به‌همین دلیل در پروژه‌های مختلف باید تمام این ابعاد را مد نظر قرار داد. ارتفاع تیرآهن‌های هاش ما بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌متر است. البته چون سایزهای این نوع تیرآهن هم کاملا متفاوت بوده، سایز بالاتر از ۷۰۰ میلی‌متر برای مصارف خاص و پروژه‌های گسترده است.
تیرآهن‌های هاش در ۳ استاندارد St37، St44 ،St52 طراحی و تولید می‌شوند که البته رایج‌ترین و متداول‌ترین نوع آن‌ها در این ۳ مورد، استاندارد St44 است. ذکر این نکته نیز لازم است که اگر چه سهم تولید این نوع تیرآهن بیشتر در حوزه کشورهای خارجی است، اما خوشبختانه در سال‌های اخیر کارخانه ذوب آهن اصفهان نیز توانسته است سهمی را در تولید این نوع تیرآهن‌های باکیفیت داشته باشد.
انواع تیرآهن هاش در دو نوع تیرآهن سبک و سنگین تولید می‌شود. تیرآهن هاش سبک دارای ضخامت بال کمتری در مقایسه با تیرآهن‌های هاش سنگین است. البته این نوع تیرآهن‌ها نیز با نام‌های IPBl و یا HEA معروف و شناخته شده‌اند.
تیرآهن هاش سنگین جز پرفروش‌ترین و رایج‌ترین نوع تیرآهن‌ها است. ضخامت بالای این نوع تیرآهن هاش باعث استحکام و مقاومت فوق‌العاده آن برای انواع سازه‌های صنعتی شده است. این نوع تیرآهن‌ها نیز با نام‌های IPBv و یا HEB معروف و شناخته شده هستند. تیرآهن HEB در سایزهای ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ تولید شده که البته کارخانه ذوب آهن اصفهان آن را در سایزهای ۱۶۰، ۱۸۰ و ۲۰۰ نیز تولید می‌کند.
کاربردهای تیرآهن هاش
کاربرد اصلی تیرآهن‌های هاش مربوط به مقاوم‌سازی ساختمان در برابر زلزله و رانش زمین است که مشکل و آسیبی از این جهت رخ ندهد. در واقع این نوع تیرآهن به دلیل این که در مقایسه با تیرآهن‌های معمولی بال پهن تری دارد، استحکام و پایداری بسیار بیشتری را در این مورد تضمین خواهد کرد.
به صورت کلی چون سطح مقطع تیرآهن‌های هاش وسیع‌تر است، در انواع سازه‌های مختلف ساختمان‌سازی کاربرد دارد. این مزیت اصلی تیرآهن هاش باعث ارجحیت انتخاب آن برای انواع ساختمان‌سازی‌های صنعتی از قبیل انبارها، سوله‌ها، سدسازی، برج‌ها و پل‌سازی، کارگاه‌های ساخت، انواع سازه‌های دریایی چون سکوهای نفتی و گاز و… شده است.
۲ مزیت پهنای بیشتر بال و بزرگ‌تر بودن سطح مقطع تیرآهن هاش باعث شده که تنش کمتری از نیرو و فشار بر سطح مقطع وارد و بین این حجم تیرآهن تقسیم شود. چرا که بزرگ بودن سطح مقطع تیرآهن باعث پخش شدن فشار و بار ساختمان بر سطح آن و در آخر تنش کمتر بر عضو سازه خواهد شد.
به‌همین دلیل تیرآهن هاش جزو بهترین و عالی‌ترین مقاطع برای استفاده در تکیه‌گاه‌های عمودی و ستون‌های ساختمان است. همچنین در اکثر پروژه‌ها که اتصال تیرها باید بر روی هم انجام شود، از این‌رو نوع تیرآهن‌ها استفاده می‌کنند که مقاومت بسیار بالاتری در مقایسه با مقاطع دیگر ساخت‌وساز دارد. تمام این موارد باعث انتخاب اولیه تیرآهن IPB حتی در پروژه‌های اسکلت‌سازی، پتروشیمی و پالایشگاه، کشتی‌سازی، بلندمرتبه‌سازی و سایر موارد مشابه در این حوزه ساخت‌وساز که نیاز به طول زیاد و تحمل بار و مقاومت بالا می‌باشد، شده است.
کلام آخر
در تمام پروژه‌های ساختمان‌سازی، مهم‌ترین نکته برای افزایش کیفیت ساخت‌وساز و ایمنی بالای آن، مربوط به کیفیت تیرآهن است. البته قابل ذکر است که کیفیت تیرآهن‌های مختلف نیز مانند هر نوع کالای دیگر، در کیفیت متفاوت هستند. اما کیفیت این نوع تیرآهن‌ها با توجه به نوع کارخانه تولیدی آن که معتبر باشد، باید حتماً طبق استانداردهای مشخص شده تولید و عرضه گردد. تیرآهن هاش نیز با توجه به کشور سازنده و کارخانه عرضه شده آن می‌تواند کیفیت متفاوتی داشته باشد. از این‌رو در زمان خرید باید به شکل ظاهری تیرآهن یکسان بودن ضخامت آن در تمام طول تیرآهن دقت داشته باشید. چرا که این یکنواختی در بدنه تیرآهن نشان از تراز بودن و کیفیت مطمئن آن می‌باشد.
برای مشاهده قیمت روز آهن آلات به صفحه اصلی فولادشاپ مراجعه فرمائید.