مقاومت بالا در برابر عوامل محیطی یکی از ویژگیهای سازهها و ابزارآلات فولادی است. باران، آتشسوزی، طوفان و سایر حوادث نمیتواند آسیب جدی در آنها ایجاد کند. اما رطوبت یک تهدید جدی برای فولاد است. نبود پوشش مناسب در پروفیلها یا ورقهای فولادی منجر به زنگزدگی آنها میشود. راههای مختلفی برای مقاومسازی ورقهای فلزی در برابر رطوبت وجود دارد که گالوانیزه کردن یکی از آنها است. این مقاله به بررسی فرآیند گالوانیزه کردن و کاربرد ورق گالوانیزه رنگی در صنایع مختلف اختصاص داده شده است. تا پایان با ما همراه باشید.
بیشتر بخوانید : همه چیز دربارۀ ورقهای فولادی (ورق آهن)
انواع روش های گالوانیزه کردن چیست؟
گالوانیزه کردن یکی از راهکارهای مقاومسازی فولاد در برابر خوردگی یا زنگزدگی است. این کار با ایجاد لایهای از فلز “روی” در سطح ورق فولادی انجام میشود. عملیات گالوانیزاسیون با دو روش حرارتی حمام روی (گرم) و الکتروگالوانیزه قابل انجام است. اگرچه مواد اولیه و افزودنی در هر دو روش یکسان است؛ اما محصولات تولیدی، ویژگی و کاربردهای متفاوتی دارند.
گالوانیزه کردن به روش حرارتی
در روش حرارتی صفحات فولادی در حمام روی مذاب غوطهور میشوند. اگرچه این ورقها مقاومت بالایی در برابر خوردگی و اصطکاک دارند؛ اما بهدلیل ضخامت بالا در مصارف کمتری بهکار گرفته میشوند.
گالوانیزه کردن روش الکتروگالوانیزه
در روش الکتروگالوانیزه، لایه محافظ به کمک برق و اعمال محلول سولفات روی بر سطح ورق فولادی ایجاد میشود. ضخامت ورقهای گالوانیزه در این روش پایین بوده و کاملاً صاف و براق هستند. بههمین دلیل به راحتی رنگآمیزی شده و مورد استفاده قرار میگیرند.
ورق گالوانیزه رنگی چیست؟
ورقهای رنگی از رنگآمیزی الکترواستاتیک ورقهای گالوانیزه بهدست میآیند. ایجاد پوشش رنگی در سطح این ورقها تنها مختص زیبایی ظاهری نیست. بلکه مقاومت آن در برابر خوردگی دو چندان شده و ایمنی آن افزایش مییابد. افزایش مقاومت در شرایط سخت محیطی، مجاورت ورقهای فولادی با مایعات اسیدی و قلیایی و همچنین رطوبت اهمیت بیشتری پیدا میکند.
از دیگر ویژگیهای این ورقها میتوان به وزن پایین، شکلپذیری بالا و ثبات رنگ اشاره کرد. نوع و سیستم رنگآمیزی بر اساس کاربرد ورقها تعیین میشود. پلیاستر، اپوکسی و پلیاورتان از جمله رایجترین رنگهای مورد استفاده در این زمینه هستند.
انواع ورق گالوانیزه رنگی موجود در بازار
ورقهای رنگی علاوهبر تنوع رنگی بالایی که دارند، در طرحهای مختلفی تولید میشوند. این طرحها بهدلیل نوع برشی که در سطح مقطع آنها انجام میشود حاصل میشوند. مهمترین انواع ورق رنگی موجود در بازار عبارتاند از:
ورق رنگی شادولاین
ورق گالوانیزه رنگی طرح شادولاین یکی از پرفروشترین نوع ورقهای رنگی در بازار است.به سبب برخورداری از مشخصههایی همچون مرغوبیت، وزن سبک، زیبایی ظاهری و قیمت مناسب آن است. از ورق گالوانیزه رنگی شادولاین در کاربردهایی مانند ساخت ساندویچ پانل، ساخت انواع سقف، ساخت دیوار سوله، انبار، کارگاه و پوشش سقف استفاده میشود. این ورق شکل ذوزنقهای دارد و میتواند در دسته ورقهای رنگی ذوزنقهای نیز جای گیرد. مقطع این ورق شامل گامهایی با دو طرح ذوزنقه است.
ورق رنگی طرح سفال پالرمو
نام ورق رنگی طرح پالرمو از ورقهای مورد استفاده در سقف خانههای شهر پالرمو ایتالیا گرفته شده است. از ویژگیهای ورق طرح پالرمو میتوان به مقاومت به ضربه خوب، مقاوم در برابر نور خورشید و قابلیت نصب سریع و آسان اشاره کرد. از جمله دلایل مقاومت خوب این نوع ورق برخورداری از پوشش گالوانیزه با ضخامتی در حدود 20 تا 25 میکرون است.
ورق رنگی طرح ذوزنقه
یکی از قدیمیترین انواع ورق گالوانیزه رنگی است که دارای مقطعی به شکل طرحهای ذوزنقه بوده و گامهایی بین این طرحها در فاصلههای مساوی وجود دارد. ورقهای رنگی ذوزنقهای بهدلیل برخورداری از خواصی همچون وزن سبک، ایمنی بالا، دوام و قابلیت حفظ رنگ در برابر عوامل محیطی مختلف و نیز قیمت مناسب، در کاربردهایی مانند سقفهای شیروانی و دیواره سولهها مورد استفاده قرار میگیرند.
ورق رنگی کرکرهای یا ورق رنگی سینوسی
این نوع ورق رنگی دارای مقطعی بهشکل طرحهای موج سینوسی است و از آن تحت عنوان ورق شیروانی هم یاد میشود. عواملی ازجمله نسبت استحکام به وزن بالا و قیمت مقرونبهصرفه سبب محبوبیت ورق رنگی سینوسی شدهاند و از این ورقها در کاربردهایی همچون انواع سقف شیروانی و ساخت سوله و ساختمانها استفاده میشود. لازم به ذکر است که ورقهای کرکرهای خود در طرحهای متنوعی مانند طرح ایتالیا، طرح سوئد، طرح چین، طرح فرانسه، طرح ژاپن، طرح تایوان و طرح بهمن تولید میشوند.
ورق رنگی جنوا
ورق رنگی طرح جنوا (ژنوا) یکی از جدیدترین ورقهای رنگی طرح سفال است که دارای مشخصههایی همچون دوام رنگ، وزن سبک، پایداری در برابر رطوبت و عوامل اکسیدکننده و ظاهر زیبا است. مقطع این ورق دارای طرحهای V شکل بزرگی بوده که بین آنها سه الگوی V شکل کوچکتر قرار دارند و این الگو در سرتاسر طول ورق تکرار شده است.
کارخانه های تولیدکننده ورق رنگی
ازآنجاییکه ورقهای رنگی بر پایه ورقهای گالوانیزه تولید میشوند، کارخانههای تولیدکننده آنها نیز همان تولیدکنندگان ورقهای گالوانیزه هستند. برترین کارخانههای تولیدکننده ورق رنگی در ایران عبارتاند از:
- فولاد مبارکه اصفهان
- صنایع هفت الماس
- فولاد امیرکبیر کاشان
- کارخانه نورد سمنان
- شرکت ورق خودرو شهرکرد
ورق رنگی فولاد مبارکه
فولاد مبارکه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان ورق گالوانیزه است که در زمینه تولید ورق رنگی هم بسیار موفق بوده و یکی از برترین تولیدکنندگان این نوع ورق است. در واقع فولاد مبارکه اولین تولیدکننده ورق رنگی در ایران نیز هست. ورق گالوانیزه رنگی فولاد مبارکه در ضخامتهای 0.25 تا 2 میلیمتر و عرض 750 تا 1500 میلیمتر تولید میشوند.
ورق رنگی هفت الماس
در رابطه با مرغوبیت ورق رنگی هفت الماس باید گفت که این کارخانه علاوهبر تأمین 15 درصد از نیاز بازارهای داخل به ورق رنگی، تا 40 درصد تولید خود را نیز به بخش صادرات اختصاص داده است و توانسته است خود را بهعنوان یکی از برترین تولیدکنندگان ورق رنگی در ایران معرفی نماید. این شرکت توانسته است به نشان ISO9001 : 2008 در زمینه تولید ورق رنگی دست یابد.
ورق رنگی امیرکبیر کاشان
این شرکت با هدف تولید ورق گالوانیزه تأسیس شد و امروزه انواع ورقهای رنگی سینوسی و ذوزنقهای را تولید میکند. محصولات گالوانیزه این کارخانه توسط چهار خط تولید و به ظرفیت اسمی 100 هزار تن در سال تولید میشوند که بخش قابلتوجهی از آنها صرف تولید ورقهای رنگی میشوند.
ورق رنگی شهرکرد
ورق رنگی شهرکرد یکی دیگر از محصولات مرغوب موجود در بازار است. ورق شیروانی ازجمله مهمترین محصولات ورق رنگی تولیدشده در این کارخانه است که کاربرد فراوانی در صنعت ساختوساز دارد.
مشخصات ورق گالوانیزه رنگی
ورق های گالوانیزه با ضخامت پایین برای عملیات رنگ کاری و تولید ورق رنگی به کار گرفته می شوند. میزان رنگ آمیزی ورقها در دو طرف آن یکسان نیست. بخش رویین در دو مرحله رنگ آمیزی شده و ضخامت آن 25-20 میکرون است. اما بخش زیرین در یک مرحله رنگ آمیزی شده و ضخامت 7 الی 15 میکرونی دارد. در پایان عملیات رنگکاری، ورق گالوانیزه رنگی فولادی با ضخامت 2/0 تا 7/0 میلیمتر بهدست میآید.
این ورقها در دو عرض 100 و 125 سانتیمتر و به صورت رول تولید میشوند. البته گاهی اوقات عرضهای نامتعارف (109 یا 122 سانتیمتر) نیز در بین نمونههای موجود در بازار مشاهده میشود. ورق گالوانیزه رنگی فولادی تنوع رنگ بالایی داشته و 15 نوع آن در بازار موجود است. این ورقها از لحاظ طرح نیز متنوع تولید میشوند؛ بهعنوان مثال میتوان به طرح شادولاین، ذوزنقه، سینوسی، دامپا و سفال اشاره کرد.
مشاهده لیست قیمت ورق رنگی
کاربرد ورق گالوانیزه رنگی
بیشترین کاربرد ورق گالوانیزه رنگی در صنایع لوازم خانگی است. ساخت وسایلی از قبیل یخچال، فریزر، اجاق گاز، آبگرمکن، ماشین لباسشویی و … با استفاده از این ورقها انجام میشود. صنعت ساختمان نیز از ورقهای رنگی در بخشهای مختلف بهره میگیرد. ساخت سقف کاذب، نمای داخلی، نمای خارجی، پارتیشن و دیواره نمونههایی از این کاربردها هستند.
ورق گالوانیزه رنگی بخش بزرگی از مواد اولیه صنایع فلزی را تشکیل میدهد. این ورقها برای ساخت تجهیزات اداری، تجهیزات الکترونیکی (بدنه کامپیوتر و …)، کابینت، سردخانه، کانتینر (ثابت و متحرک) و ماشینآلات صنعتی استفاده می شوند. ساخت دیواره و سقف سیلو، انبار و کارگاه ها نمونه دیگری از کاربرد ورق گالوانیزه رنگی است.
مزایای ورق فولادی گالوانیزه رنگی
گالوانیزه کردن در مقایسه با سایر روشهای کاهش خوردگی یا زنگزدگی فلزات با هزینه نسبتا پایینی انجام میشود. اما به دلیل اتصال محکم فولاد و روی، استحکام ورقها افزایش یافته و هزینه نگهداری آنها به حداقل میرسد. همچنین بازرسی سالانه این ورقها نیازمند آزمایشات خاصی نیست و با کنترل وضعیت ظاهری انجام میشود. در نتیجه هزینههای پیمانکار در طولانی مدت کاهش پیدا میکند.
ورقهای تولیدی به این روش طول عمر بالایی دارند. بهعنوان مثال طول عمر آنها در شرایط سخت محیطی مثل مجاورت با مواد خورنده حدود 20 الی 70 سال است. به طور کل میتوان گفت که ورق گالوانیزه رنگی فولادی از سختترین و بادوامترین پوششهای محافظ در بازار هستند.
ورقهای رنگی را با رنگهای متنوع آنها میشناسیم که البته این رنگها خاصیت مقاومت به زنگزدگی را نیز برای این ورقها بهارمغان میآورند. بااینحال، مزایای ورقهای گالوانیزه رنگی بیشتر از اینها بوده و شامل موارد زیر میشوند:
- قیمت مقرونبهصرفه
- نسبت استحکام به وزن بالا
- قابلیت نصب سریع و آسان
- عمر طولانی و یکپارچگی ورق
- مقاوم در برابر رطوبت و زنگزدگی
- عدم تغییر رنگ در برابر شرایط جوی و عوامل محیطی مختلف
معایب ورق رنگی
ورقهای رنگی به دلیل اینکه از ورقهای گالوانیزه مشتق میشوند، دارای قیمت بالاتری نسبت به سایر ورقهای فولادی بوده که دلیل آن وجود پوشش گالوانیزه و نیز لایه رنگی بر روی آن است. همچنین، مهمترین عیب این ورقها میتواند جوشکاری آنها باشد. چراکه هم باید لایه رنگ و هم پوشش گالوانیزه به هنگام جوشکاری از روی این ورقها حذف شوند.
نکته آخر درباره ورق گالوانیزه رنگی
ورقهای فولادی در صنایع مختلف کاربرد فراوان دارند. تولید انواع لوازم خانگی، کانتینر، کابینت، سردخانه، ماشینآلات صنعتی، سقف کاذب و نمای داخلی و خارجی ساختمان با استفاده از این ورقها انجام میشود. ورقهای فولادی به خودی خود در برابر اصطکاک، رطوبت و مواد اسیدی و قلیایی مقاومت کمی داشته و به تدریج خرده یا پوسیده میشوند. فرآیند گالوانیزه و رنگآمیزی کردن موجب افزایش مقاومت ورقها در برابر خوردگی میشود. ایجاد پوشش رنگی روی این ورقها علاوه بر زیبایی ظاهری، مقاومت آنها را در برابر زنگزدگی، پوسیدگی و خوردگی دوچندان میکند.
سؤالات متداول