تفاوت میلگرد آجدار و ساده

مقاومت کششی پایین بتن موجب شده تا وظیفه خود را به گردن نوعی مقطع فولادی به نام میلگرد یا آرماتور بیاندازد. میلگرد نقشی اساسی در صنایع دارد و از اولین اجزائی است که باید قبل از شروع به ساخت‌وساز تهیه شوند. به‌طور کلی میلگردها دارای مشخصات محاسباتی زیر هستند:

• مقاومت تسلیم
• اسپیسر میلگرد
• مقاومت کششی

بیشتر بخوانید : همه چیز دربارۀ میلگرد

میلگردها را عموما در دو نوع ساده و آجدار می‌سازند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. تفاوت میلگرد آجدار و ساده برای بهره‌گیری از کاربردهای این محصولات بسیار مهم است. این محصول فولادی با سطح مقطع دایره‌ای شکل که نسبت طولی بیشتر از قطر خود دارند کاربردی ثابت در هر سازه داشته به نحوی که می توان ثبات و استحکام ساختمان‌های امروزی را مدیون این مقاطع پرمصرف دانست. در این مطلب قرار است با تفاوت میلگرد آجدار و ساده آن آشنا شده و ببینیم هر کدام چه خصوصیاتی دارند. در ادامه همراه ما بمانید.

طبقه بندی میلگردها بر اساس مقاومت و روش تولید

میلگردها را با توجه به استانداردها و چگونگی تولیدشان به چهار دسته تقسیم می‌کنند که هر کدام دارای ویژگی‌های خاص خود بوده و به ترتیب زیر شناخته می‌شوند:

1. میلگرد ساده A1: اولین گروه از میلگردها شامل محصولاتی هستند که در آئین‌نامه‌ها تحت عنوان F240 با رده مقاومتی 240 شناخته می‌شوند. میلگردهای A1 را از نوع ساده با سطحی صاف نیز می‌شناسند که از نظر سختی در دسته میلگردهای نرم قرار دارند. میلگرد ساده دارای تنش گسیختگی 3800 کیلوگرم و تنش جاری 2300 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است.  این میلگرد می‌تواند تا 25 درصد تغییر حالت خمیری و پلاستیکی تحت فشار بار داشته باشد. این خاصیت یکی از  تفاوت‌های میلگرد آجدار و ساده را نشان می‌دهد. 
2. میلگرد آجدار A2: این دسته میلگرد را که نیمه سخت با آج ساده نیز می گویند دارای آج بوده و در رده S340 قرار می گیرد. میلگرد آجدار A2 نسبت به A1 ها مقاوم تر هستند و دارای تنش گسیختگی 5 هزار کیلوگرم  و تنش جاری 2300 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع است. همچنین حدود 19 درصد تغییر شکل پلاستیکی دارند. عموما این میلگردها را در بخش‌هایی از ساختمان‌سازی که دارای عملکرد برشی مانند کمرکش‌های دیوار یا خاموت‌ها هستند، به‌کار می‌برند.
3. میلگرد آجدار A3: این دسته میلگردها دارای آج‌های مارپیچی است و در دسته نیمه‌سخت‌ها قرار می‌گیرند. آج‌های قرار گرفته روی این مقاطع به صورت هشتی شکل هستند و مقاومت بالایی نسبت به دو نوع قبلی دارد. تنش گسیختگی این دسته از میلگردها 6 هزار و تنش جاری آن 4 هزار کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است و حدود 14 درصد تغییر شکل پلاستیکی دارد. میلگرد آجدار A3 در میلگردهای اصلی سازه قرار می گیرند.
4. میلگرد A4: تفاوت میلگرد آجدار و ساده را در این نمونه بیشتر می‎‌بینیم. در آئین‌نامه‌ها با عنوان S500 از این دسته که جزء میلگردهای سخت قرار دارند یاد شده که از لحاظ مقاومتی از هر سه رده دیگر مقاوم‌تر است. آج‌های قرار گرفته بر این مقطع فولادی نیز به شکل آج مرکب نسبت به محوری که طول میلگرد را نشان می‌دهد بر آن حک شده است. قیمت این میلگردها نیز نسبت به A2 و A3 بیشتر است.

میلگرد آجدار (rebar) و ویژگی آن

این میلگردها را به دلیل داشتن آج در سطحشان بدین نام می‌شناسند. خواص و ویژگی‌های ساختاری این دسته بهتر و قابل قبول تر از نوع ساده آن‌ها است، به نحوی که در 30 تا 40 درصد ساخت‌وسازها از این نوع میلگردها برای افزایش مقاومت بتن و سازه استفاده می‌شود که خود دلیلی بر تفاوت میلگرد آجدار و ساده است. می‌پرسید چرا؟ ما به شما پاسخ خواهیم داد، بدین دلیل که این میلگردها مقاومت کششی، خمشی بتن آرمه را افزایش داده و به ارتجاعی کردن آن کمک زیادی می‌کنند. همانطور که در پاراگراف قبل توضیح داده شد این میلگردها بر اساس سه استاندارد قدیمی با نام‌های A2، A3 و A4 تولید می‌شوند. اما استانداردهای تعیین شده و جدید این میلگردها را با نام‌های میلگرد آجدار 340، آجدار جناقی 400 و آجدار مرکب یا 500 شناخته که عموما در قطرهای 5/5 تا 40 میلی‌متر تولید می‌شوند.

برای مشاهده قیمت میلگرد آجدار کلیک کنید

انواع میلگرد آجدار و خصوصیات آنها

به‌طور کلی 6 نوع میلگرد آجدار در بازار آهن‌آلات پیدا شده که در موارد زیر خلاصه می‌شوند:

• اروپایی: این میلگرد شامل ترکیبی از عناصر کربن، سیلیکون، منگنز و… است که منگنز سهم بیشتری در این ترکیبات دارد. این نوع میلگرد در عین ارزان بودن مقاومت پایینی داشته تا آنجا که استفاده از آن در مناطق زلزله خیز ممنوع است.
• فولاد کربن: میلگرد سیاه نیز نامیده می‌شود. این میلگردها مقاومت کمی دارند و در مناطق مرطوب که امکان زنگ‌زدگی بالاست، استفاده از آن توصیه نمی‌شود.
• اپوکسی: تفاوت میلگرد آجدار و ساده در این مورد مشهودتر است. مقاومت میلگرد آجدار سیاه در برابر زنگ زدگی را با روکشی از اپوکسی بالا برده و آن را برای مناطق شرجی قابل استفاده می‌کنند.
• گالوانیزه: مقاومت آن نسبت به میلگرد اپوکسی بیشتر بوده و طرفداران زیادی دارد، هر چند کمی گران‌تر از اپوکسی است.
• فایبرگلاس: ترکیبی از فیبر کربن را شامل شده و در برابر زنگ‌زدگی مقاومت نسبتا خوبی دارد.
• استنلس: این نوع را گران‌ترین و البته بهترین نوع میلگرد آجدار در بازار می‌دانند.

میلگرد ساده (plain bar) و خصوصیات آن

نمونه‌ای دیگر از تفاوت میلگرد آجدار و ساده در صاف بودن سطح آنها است. اغلب میلگردهای از این دست برگ شناسنامه داشته که ویژگی‌های آنها را ذکر می‌کنند. هرچند این میلگرد نیز به عنوان جایگزینی برای کاهش مقاومت کششی بتن استفاده شده، اما کاربرد میلگرد آجدار در مقایسه با نوع ساده آن بیشتر است. 

مشخصات فنی و کاربرد میلگرد ساده

این میلگردها تحت استاندارد قدیمی A1 در بازار یافت می شود. شده که به عنوان میلگرد ساده نامیده می شوند. میلگرد بدون آج یا  ساده دارای مقاومت کششی حدود 360 و مقاومت تسلیمی 240 نیوتن بر میلی‌متر مربع بوده و خود این میلگرد نیز در رده محصولات سخت‌ قرار می‌گیرد.

عموما این محصول را تحت عنوان میلگرد دور پیچ در سازه بتن آرمه یا مسلح قرار می‌دهند. قیمت این محصول اغلب تحت تاثیر عوامل مختلفی است و بر اساس آنها تعیین می‌شود. البته این عامل را نمی‌توان نمونه‌ای از تفاوت میلگرد آجدار و ساده دانست؛ چراکه میزان عرضه و تقاضا و قیمت میلگردها به مسائل سیاسی و اقتصادی و عوامل بین‌المللی مختلف وابسته است. در این بین کارخانه‌های مختلف نیز با برندهای خاص خود در تفاوت قیمت میلگرد اثر شایانی دارند.

برای مشاهده قیمت میلگرد ساده A1 کلیک کنید

مقایسه سایز میلگرد آجدار و ساده

کمترین سایز میلگردهای آجدار موجود در بازار 8 میلی‌متر است و برای میلگرد ساده این مقدار به 5.5 میلی‌متر نیز می‌رسد. میلگردهای ساده تا سایز 20 و میلگردهای آجدار نیز تا سایز 40 تولید می‌شوند. بااین‌حال، پرفروش‌ترین میلگردهای ساده موجود در بازار سایزهای 8 و 10 بوده و این امر برای میلگردهای آجدار شامل سایزهای 12، 14، 16 و 18 می‌شود.

مقایسه شکل ظاهری میلگرد ساده و آجدار 

همان ‌طور که از نام آن‌ها پیداست، میلگردهای ساده و آجدار بر اساس برخورداری و یا عدم برخورداری از آج بر روی بدنه آن‌ها نام‌گذاری می‌شوند. میلگردهای ساده فاقد برآمدگی بر سطح خارجی خود بوده اما میلگردهای آجدار دارای سه طرح مختلف از برآمدگی بر روی بدنه خود هستند. به همین دلیل میلگرد آجدارهای A2 دارای آج‌هایی مارپیچ، میلگردهای A3 دارای آج جناقی و میلگردهای A4 دارای آج مرکب هستند. 

مقایسه روش تولید میلگرد ساده و آجدار 

میلگردهای ساده و آجدار دارای روش تولید تقریباً مشابهی هستند و تنها مرحله آج زنی موجب ایجاد برآمدگی‌هایی بر روی سطح میلگردهای آجدار می‌شود که مهم‌ترین تفاوت این دو نوع میلگرد نیز همین مورد است. برای این منظور، ابتدا شمش‌های فولادی با قرار گرفتن در کوره به دمای 1100 درجه سانتی‌گراد می‌رسند و پس‌ازآن نیز به وسیله آب کوئنچ شده و به مرحله بعدی برای انجام فرآیند نورد فرستاده می‌شوند.

با انجام فرآیند نورد به وسیله آسیاهای چند غلتکه سایزینگ میلگردها انجام می‌شود که شامل کاهش در سطح مقطع و افزایش طول آن‌هاست. پس‌ازآن نیز نوبت به قالب‌بندی میلگردها می‌رسد. در این مرحله میلگردهای ساده با قرارگیری در قالب‌های مخصوص، شکل آج قالب مورد نظر را به خود می‌گیرند.

مقایسه کاربرد میلگرد آجدار و ساده 

میلگردهای ساده به‌دلیل سختی و شکنندگی کمتری که دارند اغلب برای خم‌کاری مناسب هستند. بدین منظور از میلگردهای ساده با سایز 8 و 10 استفاده می‌شود. ساخت خاموت، میلگردهای زیگزاگ، دورپیچ در آرماتوربندی و میلگردهای حرارتی در سقف تیرچه بلوک ازجمله دیگر کاربردهای مهم میلگرد ساده هستند. میلگردهای ساده با سایزهای بالا نیز در کاربردهای قطعه‌سازی مورداستفاده قرار می‌گیرند. 

در مقابل، میلگردهای آجدار اغلب به صورت طولی یا عرضی برای استحکام دهی و ساخت بتن مسلح، بتن‌ریزی دیوارها، افزایش نیروی برشی و بتن‌ریزی کف ‌سازه  مورداستفاده قرار می‌گیرند. نکته قابل‌توجه در حین استفاده از میلگردهای آجدار، ممنوع بودن جوشکاری آن‌هاست. وجود کربن بالا در ترکیب شیمیایی این میلگردها سبب تردی آن‌ها شده و احتمال ترک خوردن در حین جوشکاری در آن‌ها وجود دارد. هم‌چنین، میلگردهای آجدار A3 وA4 چندان برای خم‌کاری مناسب نیستند.

نتیجه گیری

اگر کاربرد میلگردها و مزایای استفاده از آن‌ها را نیز فاکتور بگیریم، آنچه که عیان است حضور ثابت و پایدار آنها در ساخت سازه‌ها است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. میلگردها خود به دو نوع ساده و آجدار تولید می‌شوند که کاربرد آنها اغلب از این امر تاثیر می‌پذیرد. اصلی ترین نمونه از تفاوت میلگرد آجدار و ساده در ظاهر آن ها است.  میلگرد آجدار را با ظاهری حکاکی شده از نوع ساده آن که ظاهری صاف داشته، جدا می‌نمایند. در طرف دیگر میلگرد آجدار کاربردی‌تر بوده و مقاومت کششی بتن را افزایش می‌دهد که این ویژگی در میلگرد ساده ضعیف است. به شما پیشنهاد می‌دهیم تا قبل از شروع به ساخت‌وساز و خرید میلگرد حتما انواع آن را شناخته و بر اساس نیاز انتخاب کنید.

سؤالات متداول