اصطلاح پروفیل را شاید اغلب به‌صورت پروفیل در و پنجره شنیده‌اید، اما این مورد تنها یکی از کاربردهای فراوان پروفیل است. قبل از اینکه بگوییم دیگر کاربردهای پروفیل چیست، لازم است تا با اصطلاح پروفیل بیشتر آشنا شوید. اگر با بازار آهن‌آلات سروکار داشته باشید، نام این محصول را بسیار خواهید شنید. پروفیل‌ها در جنس‌های مختلف و اشکال متنوع، خانواده گسترده‌ای از مقاطع را شامل می‌شوند که کاربرد و خواص آنها نیز شامل تنوع در جنس، سایز، شکل ظاهری و… است. در اینجا ابتدا خواهیم گفت که پروفیل چیست و سپس به معرفی انواع مختلف پروفیل در بازار، خواص، مشخصات، مزایا و معایب و کاربرد آنها در ساخت‌وساز و صنایع مختلف خواهیم پرداخت.
پروفیل چیست؟
برای اینکه مشخص کنیم در بازار آهن‌آلات منظور از پروفیل چیست، ابتدا باید به ریشه این کلمه اشاره کنیم. واژه پروفیل (Profile) یا مقطع (Section) به کلیه مقاطع فلزی و غیرفلزی اطلاق می‌شود که در ساخت‌وسازهای عمرانی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. پروفیل‌ها با توجه به شکل سطح مقطع به دو نوع کلی پروفیل مقطع باز و پروفیل مقطع بسته تقسیم می‌شوند. این محصولات در بازار به پروفیل باز و پروفیل بسته نیز معروف هستند که دارای انواع گوناگونی هستند.
پروفیل باز
پروفیل باز به مقاطعی گفته می‌شود که سطح مقطع آنها دارای اضلاعی است که ابتدا و انتهای آنها بر یکدیگر منطبق نیست. به‌عنوان مثال نبشی، ناودانی، تیرآهن و سپری در دسته محصولات پروفیل باز جای می‌گیرند. در مقابل، پروفیل بسته به مقاطعی گفته می‌شود که ابتدا و انتهای اضلاع سطح مقطع آنها بر هم منطبق است.
پروفیل بسته
محصولاتی مانند میلگردها، چهار پهلوها، لوله‌ها، تیوب‌ها و انواع قوطی‌ها در دسته محصولات پروفیل بسته به‌شمار می‌روند.، اما در بازار آهن‌آلات تنها به انواع قوطی‌ها پروفیل بسته گفته می‌شود. قوطی‌ها در واقع نوعی تیوب با مقطع مربعی یا مستطیلی هستند که به‌صورت توخالی تولید می‌شوند. این محصولات با توجه به شکل سطح مقطعی که دارند به دو نوع قوطی یا پروفیل مربعی (Square Hollow Section) و پروفیل مستطیلی (Rectangular Hollow Section) تقسیم می‌شوند.
معرفی انواع مختلف پروفیل
با توجه به توضیحات بالا، تمامی مقاطع فلزی و غیرفلزی که در ساخت‌وساز مورد استفاده قرار می‌گیرند، نوعی پروفیل محسوب می‌شوند. اما اگر در بازار به دنبال خرید پروفیل باشید، تنها با انواع قوطی‌ها مواجه خواهید شد. البته یک استثنا در این دسته محصولات وجود دارد که انواع پروفیل در و پنجره است. این محصولات به‌صورت‌های پروفیل UPVC، پروفیل فرانسوی، پروفیل لنگه دری و… در بازار موجود هستند. انواع مختلف پروفیل موجود در بازار بر اساس معیارهای مختلفی به‌صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
انواع پروفیل با توجه به سطح مقطع
پروفیل‌ها با توجه به شکل سطح مقطعی که دارند به دو نوع پروفیل مربع و مستطیل تقسیم می‌شوند. این محصولات از نظر سایز و ضخامت در اندازه‌های متفاوتی تولید می‌شوند. مثلاً پروفیل با ضخامت 6 میل می‌تواند به دو شکل مربع و مستطیل ساخته شود. برای مشخص شدن جزئیات کامل این محصول، ابتدا باید اندازه اضلاع یا سایز آن را بدانید. توجه داشته باشید که ضخامت و اضلاع پروفیل برحسب میلی‌متر بیان می‌شود. به‌عنوان مثال، پروفیل 40×40 یک پروفیل مربعی و پروفیل 40×80 یک پروفیل مستطیلی است و هر دوی آنها می‌توانند ضخامت‌های مختلف یا یکسانی داشته باشند.
انواع پروفیل بر اساس وزن
تقسیم‌بندی مقاطع ساختمانی و صنعتی از نظر مقدار وزن آنها یک روش رایج است. به طور کلی پروفیل‌ها به دو صورت پروفیل سبک و پروفیل سنگین طبقه‌بندی می‌شوند. پروفیل‌های ساختمانی معمولاً در ضخامت‌های 0.9 تا 8 میل تولید می‌شوند که از بین آنها، ضخامت‌های زیر 1.5 میل پروفیل سبک و ضخامت‌های بالاتر از 1.5 پروفیل سنگین نامیده می‌شوند. دقت کنید پروفیل‌های ساختمانی از نوع سبک هستند و پروفیل‌های صنعتی همگی از نوع سنگین هستند.
انواع پروفیل از نظر کاربرد
پروفیل‌ها از نظر کاربرد به دو دسته کلی پروفیل ساختمانی و پروفیل صنعتی تقسیم‌بندی می‌شوند. این نوع نام‌گذاری به مشخصات ابعادی، وزن و استحکام پروفیل‌ها مربوط می‌شود. پروفیل‌های ساختمانی برای مقاومت در برابر تنش‌های کمتری طراحی شده‌اند و با توجه نیاز سازندگان، باید وزن سبک‌تری داشته باشند. در مقابل، پروفیل‌های صنعتی که برای ساخت تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی یا ساخت سازه‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند، برای بالا بردن تحمل بار، باید وزن بیشتری داشته باشند.
انواع پروفیل از نظر جنس
یکی از رایج‌ترین طبقه‌بندی‌های انواع پروفیل، تمایز آنها از نظر جنس یا متریال به‌کار برده شده در روند تولید آنها است. از این نظر، قوطی و پروفیل‌ها به انواع آهنی یا فولادی، گالوانیزه، استیل یا ضدزنگ و آلومینیومی تقسیم می‌شوند. اغلب پروفیل‌هایی که در بازار وجود دارند از نوع فولادی هستند. علت تقاضای زیاد برای این محصولات استحکام مناسب و قیمت کمتر آنها نسبت به سایر محصولات است. پروفیل‌های آلومینیومی اغلب برای مصارفی همچون ساخت در و پنجره مورد استفاده قرار می‌گیرند و پروفیل‌های از جنس گالوانیزه و استیل نیز برای مصارفی که باید در برابر زنگ‌زدگی مقاوم باشند مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تفاوت پروفیل سبک و سنگین چیست؟
همان‌طور که اشاره شد، پروفیل‌ها از نظر وزنی به دو دسته سبک و سنگین تقسیم می‌شوند. معیار این انتخاب نیز ضخامت 1.5 میل در نظر گرفته شده است. بنابراین پروفیل‌هایی که ضخامت آنها کمتر از 1.5 میل است به پروفیل سبک و پروفیل‌هایی که ضخامت بیشتر از 1.5 میل دارند، به پروفیل سنگین معروف‌اند. اما این معیار تنها برای پروفیل‌های ساختمانی صدق می‌کند؛ زیرا پروفیل‌های صنعتی دارای ضخامت بالای 6 میلی‌متر هستند و همگی از نوع پروفیل سنگین محسوب می‌شوند.
تفاوت در وزن پروفیل‌های سبک و سنگین بر میزان استحکام و مقاومت آنها نیز اثرگذار است. هرچه وزن این مقاطع سنگین‌تر شود، به معنای افزایش ضخامت یا سایز آنها است و باعث افزایش تحمل نیروی آنها می‌شود. ضمن اینکه، پروفیل‌های سنگین گران‌تر از پروفیل‌های سبک هستند. از نظر کاربرد نیز پروفیل‌های سبک اغلب در مصارف ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند و از پروفیل‌های صنعتی برای ساخت تجهیزات یا سازه‌های صنعتی و ماشین‌آلات استفاده می‌شود.
مزایا و معایب استفاده از انواع پروفیل
اغلب پروفیل‌های موجود در بازار از نوع فولادی هستند. این نوع پروفیل‌ها دارای مزایای مختلفی از جمله قیمت ارزان، در دسترس بودن مواد اولیه برای تولید (ورق سیاه)، استحکام مناسب، سادگی فرآیند تولید و وزن مناسب هستند. به همین دلیل این محصولات محبوبیت زیادی نزد خریداران و مهندسان سازه دارند و در حالت‌های مقطع مربعی و مقطع مستطیلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این قوطی‌های فولادی برای مصارفی که احتمال زنگ‌زدگی و خوردگی محصول وجود دارد، مناسب نیستند. برای این منظور باید به سراغ پروفیل‌های گالوانیزه و استیل بروید.
پروفیل‌های گالوانیزه همان پروفیل‌های فولادی هستند که با پوششی از جنس عنصر روی پوشیده شده‌اند یا مستقیماً از ورق گالوانیزه تولید شده‌اند. این مقاطع مقاومت به خوردگی مطلوبی دارند و سایر خواص یادشده برای یک پروفیل فولادی ساده را نیز دارند. در مقابل، پروفیل استیل که بهترین نوع پروفیل مقاوم به خوردگی است، گران‌ترین پروفیل موجود در بازار محسوب می‌شود و برای استفاده در شرایط خاص و ویژه توصیه می‌شود. همچنین لازم به ذکر است که پروفیل‌های مربعی به دلیل برخورداری از هندسه متقارن‌تر نسبت به نوع مستطیلی، بیشتر در کاربردهای ساختمانی به‌کار گرفته می‌شوند.
جمع‌بندی
پس از بررسی انواع مختلف پروفیل، مرور مزایا و معایب هر یک از آنها، دریافتیم که دلیل اهمیت زیاد پروفیل چیست و چرا این مقاطع در بازار ایران قوطی نامیده می‌شوند. به‌طور کلی تمامی مقاطع فلزی و غیرفلزی نوعی پروفیل محسوب می‌شوند اما منظور از پروفیل در بازار ایران، قوطی‌های فولادی مربعی و مستطیلی هستند. این مقاطع فولادی به‌صورت توخالی و در ضخامت و سایزهای متنوع و در طول 12 متر تولید و عرضه می‌شوند و همچنین از نظر جنس، سطح مقطع یا شکل ظاهری، وزن و نوع کاربرد با یکدیگر تفاوت دارند.
استفاده فراوان از قوطی پروفیل برای کاربردهایی مانند نرده‌کشی، ساخت در و پنجره، ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی و …، سبب شده تا این محصولات فولادی نقش مهمی در بازار آهن‌آلات ایفا کنند و سهم عظیمی از معاملات این حوزه به خرید و فروش انواع پروفیل مربوط می‌شود. شما می‌توانید برای خرید انواع مختلف مقاطع فولادی با کارشناسان فولادشاپ تماس بگیرید. کارشناسان ما راهنمایی جامع خرید قوطی پروفیل را به شما ارائه خواهند داد.