کاربرد انواع میلگرد در ساختمان

همه ما حداقل چند بار در کوچه و خیابان و جلوی ساختمان‌های در حال ساخت، با میلگرد مواجه شده‌ایم و می‌دانیم که بدون آن کار ساخت‌وساز لنگ می‌ماند. اگر می‌خواهید بدانید میلگرد چیست و اهمیت کاربرد میلگرد به‌حدی است که کیفیت و قیمت ساختمان‌ها در گرو نوع میلگرد به‌کار رفته در آن است. شاید بپرسید چگونه؟ مگر مشتری میلگردهای به‌کار رفته در ساختمان را می‌بیند تا بتواند آن را ارزیابی کند؟ بله حق با شماست. شاید شما میلگردها را نبینید اما از ابتدای کارگذاشتن میلگرد تا نهایی کردن ساخت‌و‌ساز هزینه‌های مصرف شده جهت کاربرد انواع آن‌ها در قیمت نهایی ساختمان تاثیر می‌گذارد که این امری اجتناب‌ناپذیر است. در این مقاله قصد داریم به انواع میلگرد و کاربردهای آن در ساخت‌وساز بپردازیم. اگر به این موضوع علاقه‌مند هستید تا پایان این مبحث با ما همراه باشید.

بیشتر بخوانید : همه چیز دربارۀ میلگرد

نقش میلگرد در ساختمان ها

میلگرد را محافظ جان ساختمان و اعضای آن می‌دانند. این روزها در تمام سازه‌های ساخته‌شده به دست بشر این محصول کاربردی و پرفروش به‌کار رفته و بار استحکام و مقاومت سازه را به‌دوش می‌کشند؛ در واقع کاربرد میلگرد در ساختمان بر هیچکسی پوشیده نیست. البته از بتن نیز نباید غافل شد؛ می‌دانیم که بتن در کنار میلگرد یک وسیله اساسی بوده و در برابر فشار نیروهای مختلف مقاوم است؛ اما این جزء دارای یک نقص بوده و آن عدم مقاومت کششی و چرخشی بالای آن است. به‌همین جهت مهندسان این حرفه تصمیم گرفتند با کاربرد میلگرد در سازه این نقص را جبران کنند و الحق نیز که این ایده خوب جواب داد. در زمان وقوع زلزله‌های قوی این میلگردها هستند که با افزایش مقاومت کششی بتن جانمان را از خرابی نجات داده و بادیگاردهای ما به‌حساب می‌آیند. از دیگر ویژگی‌های میلگرد نیز جلوگیری از ترک‌خوردگی و شکستگی بتن در زمان وارد شدن فشار بارهای جانبی است. به‌همین دلیل است که میلگرد را محافظ ساختمان می‌خوانند.

انواع میلگرد موجود در بازار

جهت آشنایی بیشتر با کاربرد میلگرد در ساختمان آن‌ها را در تقسیم‌بندی‌های مختلف قرار می‌دهند. اغلب تقسیم‌بندی میلگردها بر اساس میزان مقاومت میلگرد در برابر نیروی کششی بوده که مقاومت فولاد نامیده می‌شود. بر‌همین اساس این مقاطع فولادی از لحاظ شکل ظاهری به سه دسته ساده، آجدار و آجدار پیچیده که به کلاف نیز شهرت دارد، تقسیم می‌شوند. ابتدایی‌ترین مشخصه این تقسیم‌بندی نیز تفاوت انواع میلگرد در قطرشان است. اما ببینیم این سه نوع میلگرد چه ویژگی‌هایی دارند:

 

1. 1. میلگرد آجدار: این میلگردها سطحی ناصاف دارند که به اصطلاح آن را آجدار می‌گویند. این نوع از میلگردها دارای مقاومت فشاری و کششی حدود 32 کیلوگرم بر میلی‌متر مربع بوده که آن را به پرفروش‌ترین میلگرد تبدیل کرده است. این نوع از میلگرد را اغلب برای مقاوم‌سازی و افزایش استحکام بتن و فوندانسیون ساختمان به‌کار می‌برند که به‌دلیل سطح آجدارش درگیری و اصطکاک بیشتری با بتن پیدا کرده و بر همین اساس سرخوردن و لغزندگی بتن را کاهش می‌دهد و در نتیجه پایداری آن را بالا می‌برد. در سطح این میلگردها شیارهای دنده‌ای و افقی طراحی شده که همین عامل موجب بالا رفتن مقاومت آن نسبت به نوع ساده آن می‌شود.

برای مشاهده لیست قیمت میلگرد آجدار کلیک کنید

 

1. 1. میلگرد کلاف: این میلگردها که همان آجدارهای پیچیده نامیده می‌شوند میلگردهایی با قطری کم‌تر از 6 میلی‌متر بوده و به آن‌ها مفتول می‌گویند؛ درحالی‌که آرماتوربندی اغلب به میلگردهای بالاتر از 6 میلی‌متر نیاز دارد.

1. 1. میلگرد ساده: میلگرد ساده با سطحی صاف بدون هیچ‌گونه نقش و نگار یا شیاری ساخته می‌شود. میلگردهای ساده را عموما در نمای ساختمان یا شفت‌های صنعتی به‌کار می‌برند که احتمال خوردگی و تغییر شکل در این مکان‌ها وجود دارد. مقاومت کششی و فشاری میلگردهای ساده 23 کیلوگرم بر میلی‌متر مربع بوده که نسبت به نوع آجدار مقدار کم‌تری است. این میلگردها را اغلب در صنایع دیگری نیز مانند قالب‌بندی و قالب‌سازی بولت‌ها و پیچ‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند. 

برای مشاهده لیست قیمت میلگرد ساده کلیک کنید

نکته: این مقاطع فولادی در سایزهای مختلف تولید شده و و هر کدام در بخشی خاص از ساخت‌وساز مورد استفاده قرار می‌گیرند. به همین دلیل شناخت برترین تولیدکنندگان میلگرد بسیار مهم است. در طی فرآیند تولید میلگرد سایزهای مختلفی تولید و به بازار عرضه می‌شوند. این سایزها به ترتیب در ادامه بررسی شده‌اند: سایز 5/1(سیم مورد استفاده در آرماتوربندی) سایز 5/2 (سیم مورد استفاده در نجاری) سایز 4 (سیم مفتول) سایز 6 و 5/6 (میلگرد حرارتی) 8 و 10 (مورد استفاده در خاموت). 

انواع میلگرد بر اساس بررسی های مهندسی

کاربرد میلگرد در ساختمان و اهمیت آن به حدی است که مهندسان و کارشناسان این مقاطع فولادی را در تقسیم‌بندی دیگری به بازار معرفی نموده که به‌ترتیب زیر هستند:

 

• • میلگرد ساده 240

• • میلگرد آجدار 340 (معروف به آجدار از نوع مارپیچ)

• • میلگرد آجدار 400 (معروف به آجدار از نوع جناغی)

• • میلگرد آجدار 500 (معروف به آجدار از نوع مرکب)

انواع میلگرد بر اساس استانداردهای معمول بازار

همه ما از اهمیت کاربرد میلگرد در ساختمان مطلع  هستیم به حدی که این قطعات بر اساس استاندارهای مرسوم در بازار در تقسیم‌بندی مشابه با کمی تفاوت از سایر دسته‌بندی‌ها قرار دارد. در واقع به هنگام خرید میلگرد احتمالا با این دسته‌بندی مواجه خواهید شد:

 

• • میلگرد ساده (A1)

• • میلگرد نرم (A2)

• • میلگرد نیمه سخت (A3)

• • میلگرد سخت (A4)

اگر وارد بازار شده و با این عناوین مواجه شدید اصلا تعجب نکنید. این تقسیم‌بندی بیشتر بر اساس استانداردهای تعیین شده در بازار تعریف شده‌اند.

کاربردهای میلگرد در ساختمان سازی

 انواع میلگرد کاربردی در پی‌ریزی ساختمان به ترتیب زیر هستند :

 

• • میلگرد راستا: این میلگرد مقاومت کششی بتن را بالا می‌برد.

• • سنجاقک: این میلگرد مقاومت برشی خاموت‌ها را ارتقا داده و میلگردهای طولی و خاموت را به هم متصل می‌کند.

• • خاموت: این میلگرد از بیرون زدن آرماتورهای طولی که در اثر فشار و کمانش ایجاد می‌شود، جلوگیری می‌کند.

• • رکابی: از این میلگرد با هدف حفظ آرماتورهایی که به‌صورت طولی یا عمودی در بتن‌ریزی دیوارها به‌کار رفته‌اند، استفاده می‌شود.

• • خرک: عموما شبکه‌های افقی را با فاصله معین در قالب قرار می‌دهند که جهت حفظ این نظم از خرک استفاده می‌شود.

• • ادکا: جهت تحمل نیروهای برشی و همینطور به جهت تحمل نمودن لنگرهای منفی که در تیر به‌وجود می‌آیند از این نوع میلگرد استفاده شده و کاربرد میلگرد در ساختمان‌سازی را روشن‌تر می‌کند.

برای مشاهده قیمت روز آهن آلات کلیک کنید

کاربرد انواع میلگرد در ساختمان 

میلگردها در شکل‌های متنوعی همچون A1، A2، A3 و A4 در بازار موجود هستند و همگی در ساخت ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. توجه داشته باشید که نحوه کارایی و محل استفاده از آن‌ها در سازه متفاوت است. این تفاوت در میلگردهای آجدار و ساده در کاربرد به خواص مکانیکی و مشخصات فیزیکی میلگردها مربوط می‌شود. ضمن اینکه، هرچه نوع آج در میلگردهای آجدار پیچیده‌تر باشد وزن آن‌ها نیز مقداری افزایش یافته و بنابراین برخی میلگردهای با آج پیچیده در ساختمان‌های معمولی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند تا این‌چنین وزن سازه در محدوده مناسب نگه داشته شود. شما می‌توانید راهنمای محاسبه وزن میلگرد آجدار را در این مطلب مطالعه کنید.

کاربرد میلگرد A1 در ساختمان 

میلگرد بدون آج یا میلگرد ساده که مطابق استاندارد با A1 شناخته می‌شود، کمترین استحکام و بیشترین قابلیت تغییر شکل را در بین تمام انواع میلگردها دارد. در نتیجه برای کاربردهایی که نیاز به خم‌کاری میلگرد است، استفاده از میلگرد ساده ترجیح داده می‌شود. این موضوع به معنای عدم استفاده از میلگردهای آجدار به منظور خم‌کاری نیست. چرا که میلگرد آجدار A2 در سایزهای پایین نیز برای خم‌کاری و ساخت خاموت مورد استفاده قرار می‌گیر اما به‌طور کلی، استفاده از میلگرد A1 اولویت دارد.

کاربرد میلگرد A2 در ساختمان 

میلگرد آجدار با آج مارپیچ که به آن میلگرد A2 نیز گفته می‌شود، یکی از پرمصرف‌ترین میلگردها در ساختمان‌سازی است. وجود آج بر روی این میلگرد سبب استفاده از آن در بتن به منظور ساخت بتن مسلح می‌شود تا مقاومت کششی بتن تقویت شود. بتن یک ماده سرامیکی است که استحکام فشاری بسیار بالایی دارد اما در برابر نیروهای کششی بسیار ضعیف عمل می‌کند.

وقتی میلگرد A2 به صورت طولی در ستون‌های ساختمان با اسکلت بتنی قرار می‌گیرد، موجب قفل شدن بتن در اطراف آج‌های خود می‌شود و این‌چنین با ایجاد یک اتصال مکانیکی محکم، همچون یک تقویت‌کننده عمل کرده و استحکام کششی بتن را افزایش می‌دهد. میلگرد تقویتی یا Reinforcing Bar که به صورت مخفف به آن Rebar نیز گفته می‌شود و به همین دلیل به میلگردهای آجدار اطلاق شده است. لازم به ذکر است که میلگرد A2 اغلب در ستون‌ها و فونداسیون (به صورت عرضی) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربرد میلگرد A3 در ساختمان 

میلگرد A3 از نوع آجدار با آج جناقی است و استحکام و تردی بیشتری نسبت به میلگرد A2 دارد. به‌همین دلیل در کاربردهایی مانند ستون، تیر، دیوارهای برشی، تیرچه و دال که نیاز به شکل‌پذیری بالا برای مقاومت در برابر بارهای کششی و برشی دارد، استفاده نمی‌شود. چرا که به سبب تردی زیاد، در برابر این نیروها به‌راحتی دچار شکست می‌شود و به عبارتی شکست‌پذیری میلگرد در این محصلات پایین است. معمولاً از میلگرد A3 به صورت طولی در فونداسیون استفاده می‌شود.

کاربرد میلگرد A4 در ساختمان 

میلگرد A4 پیچیده‌ترین نوع آج را در بین میلگردهای آجدار دارد و وزن آن نیز نسبت به آن‌ها بیشتر است. از آنجایی‌ که مقدار کربن موجود در ساختار این میلگرد بالاست، حتی نسبت به میلگرد A3 هم استحکام و تردی بیشتری دارد و به‌همین دلیل معمولاً در ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. این میلگرد اغلب کاربردهای صنعتی دارد.

نتیجه گیری

این مقاطع فولادی که با طول بیشتر نسبت به قطر خود شناخته می‌شوند پای ثابت ساخت‌وساز بوده و حذف آن‌ها غیر ممکن است. همانطور که در مقاله حاضر خواندیم میلگردها در انواع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند و جایگاه خود را به اثبات رسانده‌اند. همانطور که گفته شد، میلگردها در تقسیم‌بندی‌های مختلف قرار می‌گیرند که هر کدام بیانگر  کاربرد آن نوع میلگرد در ساختمان‌سازی است. بنابراین باید قبل از به کارگیری این محصولات، شناخت آنها را باید مد نظر قرار دهید. در این راستا حتما مطالعات و بررسی‌های لازم را فراموش نکنید و با انواع تقسیم‌بندی آن‌ها آشنا شوید.  

سوالات متداول